الگوی تعامل با قرآن در سیره امام علی (علیه‌السلام) و معصومین (علیهم‌السلام)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی(ع) در روزهای چهارشنبه25 دیماه (افتتاحیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان) و اختتامیه کنگره 26 دی 1398 در موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع) برگزار گردید. دبیر خانه کنگره از تاریخ دهم خرداد الی 30 آبانماه شروع به اعلام فراخوان و دریافت آثار در ۳۴ محور در بخشهای مقاله(475اثر)-پایان نامه(69اثر)-کتاب(131اثر)-شعر(305اثر)- هنرهای تجسمی (102اثر)انجام داد.در مجموع ۱۰۸۲ اثر به دبیرخانه کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع) ارسال شد. بعد از ارزیابی اولیه، و نهایی و معرفی آثار برگزیده مقالات منتخب در کتاب کنگره مقالات منتشر شد.
چكیده
یکی از مهمترین وجوه قابل تأمل در سیره امام علی(علیه السلام)، نحوه تعامل و انس ایشان با قرآن است. امام علی(علیه السلام) به‌عنوان اولین مسلمان و اولین مخاطب آیات قرآن کریم که توسط پیامبر اکرم| عرضه شد، ارتباط و انس ویژه‌ای با قرآن کریم داشتند.
مطالعه سیره امیرالمؤمنین(علیه السلام)حاکی از آن است که قرآن در زندگی ایشان حضور دائمی داشته است؛ به‌گونه‌ای که همواره خود را مخاطب آیات قرآن کریم می‌‌دیدند ازاین‌رو در برخی موارد به هنگام قرائت، ارتباط دوسویه با قرآن برقرار کرده و در مقام تخاطب با کلامالله، گزاره‌‌هایی از خود صادر می‌‌کردند.
این گزاره‌ها گاه در مقام امتثال امر موجود در آیه و گاه در مقام تأیید و یا پاسخ به سؤال موجود در آیه صادر می‌شد. به‌عنوان مثال نقل است که امیرالمؤمنین(علیه السلام)پس از تلاوت آیه {سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}، می‌فرمودند: «سبحان ربّی الاعلی».
این پژوهش با استخراج و گونه‌شناسی چنین گزاره‌‌هایی در سیره آن حضرت، سعی دارد به الگویی مستند در سیره و سنت امام علی(ع) در مواجهه و تعامل با قرآن دست یابد.
در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی مشخص میشود، تعامل و ارتباط امام علی(ع) با قرآن گاه کلامی بود و گاه غیرکلامی؛ این تعامل کلامی ایشان نیز گاه برگرفته از عبارات قرآنی بود و گاه بدون استفاده از عبارات قرآنی.
در پایان این پژوهش، این نتیجه حاصل میشود که طبق تعالیم آن حضرت لزومی ندارد که حتماً جملات املاء شده مأثور را به هنگام قرائت بر زبان آوریم، بلکه هدف این است که ما خود را مخاطب آیات دانسته و در مکتب قرآن تعلیم ببینیم. ازاین‌رو می‌توان با الگوگیری از این روش، قرائت قرآن را فعال‌‌تر و کاربردی‌‌تر ساخت.
کلیدواژه‌ها: قرآن، کلامالله، تعامل با قرآن، مخاطبه، سیره امیرالمؤمنین(علیه السلام).
فهرست مطالب( مشاهده متن)
- سبک‌شناسی مخاطبه با کلامالله در سیره علوی
- مخاطبه کلامی
- سبک‌شناسی مخاطبه
- مخاطبه کلامی
- مخاطبه با استفاده از عبارات قرآنی
- مخاطبه غیرکلامی
- حالات امیرالمؤمنین(ع) هنگام تلاوت قرآن
- مظاهری از مخاطبه با کلامالله در سیره علوی
- مخاطبه با سوره «تین»
- مخاطبه با سوره «اعلی»
- مخاطبه با آیه
- مخاطبه با کلامالله در دعاهای پایان قرائت قرآن
- نتیجه
به باور شیعه قول، فعل و تقریر معصومین(علیهم السلام) منبعی متقن برای دریافت معارف و شریعت اسلام است و این حجیت، تمامی شئون زندگی ایشان را اعم از سیره فردی، اجتماعی، عبادی و... شامل میشود. بی‌‌تردید با وجود مسائل و مشکلاتی که بشر در عصر حاضر با آن دست‌به‌گریبان است، چاره‌‌ای جز تمسک به آن سیره و جرعه‌نوشی از سبوی معارف عالیه اهل‌بیت(علیهم السلام) نیست.
ائمه اطهار(علیهم السلام) در دوره‌‌ای حدود 250 ساله، باوجود اختناق سیاسی و فرهنگی، بسیاری از آموزه‌‌های ناب دینی را برای ما به یادگار گذاشته‌‌اند. حال اگر ما قصد برون‌‌رفت از مشکلات پیچیده اجتماعی و طی طریق کمالات انسانی را داریم، می‌‌بایست به سراغ این آموزه‌‌ها در سیره ایشان برویم.
اگر ما در نحوه تعامل با قرآن دنباله‌‌رو مکتب اهل‌بیت(علیهم السلام) بودیم، دیگر شاهد مهجوریت قرآن در جامعه نبودیم. اینکه با وجود فعالیت‌‌های گسترده قرآنی در جامعه اسلامی هنوز، آن‌طور که بایدوشاید فرهنگ و معارف قرآنی در جامعه رسوخ نکرده است، ریشه در همین مسئله دارد.
بجاست با بازگشتی تاریخی به هر آنچه از سیره پیشوایان دینی در منابع اصیل دینی ثبت شده و با بازخوانی و بازیابی آنها طرحی نو در انداخته و به امید خدا زمینه‌‌های تعالی فرهنگی جامعه مسلمانان را فراهم آوریم.
