مدلاسیون ارتباط زنده مخلوق با خالق خود بر اساس الگوهای قرآنی و روایی

حضور خدا در متن زندگی بشر، برقراری ارتباط بر اساس دوستی و محبت با خداوند و التزام عملی به آنچه در خصوص محبت و توجه مستمر به خداوند در قرآن، احادیث، تفاسیر و شروح آمده است؛ از دغدغه‌های اصلی علمای اخلاق و بزرگان عرفان است. با روش معناشناسی، مفهوم شناسی و توجه به قرائن سیاقی؛ در نهج‌البلاغه می‌توان برای آن، راهکارهای عملی یافت و رهروان این طریق را دسته‌بندی نمود. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی با رویکرد نقلی به بررسی گزاره‌هایی دینی راه‌های ارتباط زنده مخلوق با خالق را بیان می‌کند.

 نتایج تحقیق نشان می‌دهد: تفکر و سیر در آیات تکوینی و تدوینی، می‌تواند انگیزه‌‌بخشِ ارتباط با خدا باشد. تثبیت و تکامل ارتباط وجودی با خدا، درگرو حرکت در مسیرِ توحید وجودی و از کثرت به وحدت حرکت کردن است. این حرکتِ با زبان، عقل، قلب و نفس، تمامی ظرفیت‌‌های وجودی را به‌سوی پرستش و عشق‌ورزی با خدای واحدِ یکتا، سوق می‌دهد. تنها از خدا طلب یاری کردن، همواره اهل دعا بودن، سیر در آیات الهی، خود را جلوی چشم خدا دیدن، رعایت حضور و محضر الهی را نمودن با پاسداشت حقوق الله، حقوق الناس و رعایت حریم اخلاق، و با رعایت تقوا به‌سوی خدا گریختن؛ همگی راهکارهای عملی تلقین محبت خدا به همه ارکان وجودی انسان است. مرتبه شهود (علم‌الیقین)، درک ایمانی (عین‌الیقین) و مشاهده قلبی (حق الیقین) از مراتب این دسته از افراد است. 

کلیدواژه‌ها: امام علی(ع)، نهج‌البلاغه، توحید وجودی، علم‌الیقین، عین‌الیقین، حق‌الیقین.

فهرست مطالب (مشاهده متن)

با التزام عملی، عاشقانه و مراقبت در بندگی به دریافت و معرفتی از خدا و هستی دست می‌یابد که ثمره‌ آن گزاره‌های توصیفی هستند که در عالَم فلسفه، تحلیل آن بر پیچیدگی و حیرت مخاطبان می‌افزایند و درنهایت آنچه موحد وجودی چشیده است، درک نخواهند کرد؛ چراکه این باده چشیدنی و این راه رفتنی بوده، در وصف نمی‌گنجد. تنها مطهران و معصومین به اعلی درجه آن راه‌‌ می‌یابند، و تنها آنان هستند که قالب‌‌های لفظی تنگ و محدودِ نقلِ پروازهای وجودی ملکوتی و جبروتی را می‌دانند. الفاظی که درک معنای آن فقط با طهارت و در حد سعه‌ وجودی امکان‌‌پذیر است. توصیفِ رابطه‌ خالق و مخلوق در جمله‌ امام علی× چنین آمده است: «مَعَ كُلِّ شَی‏ءٍ لَا بِمُقَارَنَةٍ وَ غَیرُ كُلِّ شَی‏ءٍ لَا بِمُزَایلَة» (شریف رضی، نهج‌البلاغه، خطبه‌1) با هرچیزی است بی آن‌که قرین یکدیگر شوند، غیر از هر چیزی است نه آن‌که از هم برکنار باشند.

هرچند ثمره‌ نظری آن، در حیطه و در حضور خدا بودن است اما چنان وجودی، عاشقانه و عارفانه است که جز کسی در آن مرتبه، درک نخواهد کرد. به همین جهت است که ثمره‌ تلاش‌‌های تحلیلی متافیزیکی و فیلسوفانه، تنها بر پیچیدگی گزاره‌های توحیدی افزوده و سبب فاصله گرفتن از منطقِ وحی و حتی باطن آن شده است. این جایگاه رفیع با کوششی ذهنی، دلی و عملی، به‌اندازه ظرفِ وجودی، ادراک کردنی خواهد شد. 

جلد اول

جلد دوم

جلد سوم

جلد چهارم

جلد پنجم

جلد ششم

جلد هفتم

جلد هشتم

جلد نهم

جلد دهم

جلد یازدهم

جلد دوازدهم

جلد سیزدهم

جلد چهاردهم