نهج‌البلاغه: خطبه 85
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السّلامُ
از خطبه هاى آن حضرت است در توحید الهى و سفارش به تقوا و مشورت
قَدْ عَلِمَ السِّرائِرَ، وَ خَبَرَ الضَّمائِرَ، لَهُ الاِْحاطَةُ بِكُلِّ شَىْء
به نهانها آگاه است، و از اندیشه ها باخبر است، به هر چیزى احاطه دارد
وَ الْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَىْء، وَ الْقُوَّةُ عَلى كُلِّ شَىْء. فَلْيَعْمَلِ الْعامِلُ مِنْكُمْ
و بر هر چیزى غالب است، و بر همه چیز تواناست. کوشش کننده از شما در ایام مهلت بکوشد
فى اَيّامِ مَهَلِهِ قَبْلَ اِرْهاقِ اَجَلِهِ، وَ فى فَراغِهِ قَبْلَ اَوانِ شُغُلِهِ
پیش از آنکه مرگ او را دریابد، و در وقت فراغت قبل از اینکه گرفتار شود
وَ فى مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ اَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ، وَلْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ،
و در زمانى که راه نفس باز است و هنوز گلویش را نفشرده اند. آدمى باید براى آسایش فردا و ثبات قدم سفره طاعت آماده کند
وَلْيَتَزَوَّدْ مِنْ دارِ ظَعْنِهِ لِدارِ اِقامَتِهِ
و از سراى رفتنى براى خانه اقامت توشه بردارد
فَاللّهَ اللّهَ اَيُّهَا النّاسُ فيمَا اسْتَحْفَظَكُمْ مِنْ كِتابِهِ
خدا را خدا را در نظر گیرید اى بندگان خدا در قرآنش که رعایت آن را به شما دستور داده
وَ اسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ حُقُوقِهِ. فَاِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً، وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى
و در آنچه ازحقوق خود پیش شما امانت نهاده، که خداوند شما را بى هدف نیافریده، و مهمل رها نکرده
وَ لَمْ يَدَعْكُمْ فى جَهالَة وَلاعَمًى. قَدْ سَمّى آثارَكُمْ، وَ عَلِمَ اَعْمالَكُمْ
و در جهالت و کوردلى وانگذاشته. اعمال شما را به خیر و شر نام و نشان نهاده، و آگاه به کردار شماست
وَ كَتَبَ آجالَكُمْ، وَ اَنْزَلَ عَلَيْكُمُ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَىْء
و مدّت اقامت شما را در دنیا معین نموده، و کتابش را به عنوان بیان کننده حقایق بر شما نازل کرده
وَ عَمَّرَ فيكُمْ نَبِيَّهُ اَزْماناً
و براى هدایت شما مدت زمانى پیامبرش را در دنیا زندگى داده
حَتّى اَكْمَلَ لَهُ وَ لَكُمْ فيما اَنْزَلَ مِنْ كِتابِهِ دينَهُ الَّذى رَضِىَ لِنَفْسِهِ
تا آنکه دینش را براى او و شما درآنچه در قرآن فرستاده کامل کرد، دینى که آن را پسندیده
وَ اَنْهى اِلَيْكُمْ عَلى لِسانِهِ مَحابَّهُ مِنَ الاَْعْمالِ، وَ مَكارِهَهُ وَ نَواهِيَهُ وَ اَوامِرَهُ. فَاَلْقى اِلَيْكُمُ الْمَعْذِرَةَ
و به زبان پیامبرش اعمال محبوب و مکروه و نواهى و اوامرش را به شما رساند، و براى شما جاى عذرى نگذاشت
وَ اتَّخَذَ عَلَيْكُمُ الْحُجَّةَ، وَ قَدَّمَ اِلَيْكُمْ بِالْوَعيدِ، وَ اَنْذَرَكُمْ بَيْنَ يَدَىْ عَذاب شَديد
و بر شما اتمام حجت کرد، و تهدید به عذابش را پیش فرستاد، و شما را از عذاب شدیدِپیش رویتان ترساند
فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ اَيّامِكُمْ، وَ اصْبِرُوا لَها اَنْفُسَكُمْ
بنابراین باقى مانده عمر را دریابید، و در این باقى مانده خود را به شکیبایى وادارید
فَاِنَّها قَليلٌ فى كَثيرِ الاَْيّامِ الَّتى تَكُونُ مِنْكُمْ فيهَا الْغَفْلَةُ وَالتَّشاغُلُ عَنِ الْمَوْعِظَةِ
که این باقیمانده عمر در برابر روزهاى زیادى که از شما در غفلت و رویگردانى از موعظه گذشت اندک است
وَلاتُرَخِّصُوا لاَِنْفُسِكُمْ فَتَذْهَبَ بِكُمُ الرُّخَصُ مَذاهِبَ الظَّلَمَةِ
نفْس هاى خود را مجال ندهید که این مجال دادنها شما را به راه ستمکاران خواهد برد
وَلاتُداهِنُوا فَيَهْجُمَ بِكُمُ الاِْدْهانُ عَلَى الْمَعْصِيَةِ
و سستى نورزید که این سستى شما را به معصیت درخواهد آورد
عِبادَ اللّهِ، اِنَّ اَنْصَحَ النّاسِ لِنَفْسِهِ اَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ
اى بندگان خدا، خیرخواه ترین مردم نسبت به خود کسى است که پروردگارش را بیشتر بندگى کند
وَ اِنَّ اَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ اَعْصاهُمْ لِرَبِّهِ
و گول زننده ترین مردم نسبت به خویش کسى است که خدا را بیشتر معصیت کند
وَ الْمَغْبُونُ مَنْ غَبَنَ نَفْسَهُ. وَ الْمَغْبُوطُ مَنْ سَلِمَ لَهُ دينُهُ
و فریب خورده شخصى است که ضرر به خود روا دارد. و آن که بر او غبطه خورند کسى است که دینش سالم بماند
وَالسَّعيدُ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ. وَالشَّقِىُّ مَنِ انْخَدَعَ لِهَواهُ وَ غُرُورِهِ.
و سعادتمند انسانى است که از دیگرى پند گیرد. و بدبخت آدمى است که از هواى نفس و غرور خود گول بخورد
وَاعْلَمُوا اَنَّ يَسيرَ الرِّياءِشِرْكٌ، وَ مُجالَسَةَ اَهْلِ الْهَوى مَنْساةٌ لِلاْيمانِ، وَ مَحْضَرَةٌ لِلشَّيْطانِ
بدانید که اندک ریا شرک است. و همنشینى با هواپرستان عامل فراموشى ایمان و حضور شیطان در زندگى است
جانِبُوا الْكَذِبَ، فَاِنَّهُ مُجانِبٌ لِلاْيمانِ. الصّادِقُ عَلى شَفا مَنْجاة وَ كَرامَة
از دروغ دور شوید، که دروغ از ایمان دور است. راستگو بر لبه نجات وکرامت قرار دارد
وَالْكاذِبُ عَلى شُرَفِ مَهْواة وَ مَهانَة. وَلاتَحاسَدُوا
و دروغگو مشرف به افتادن و تباهى در خوارى است. به هم حسد نورزید
فَاِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الاْيمانَ كَما تَأْكُلُ النّارُ الْحَطَبَ
زیرا حسد ایمان را مى خورد چون آتش که هیزم خشک را مى خورد
وَلاتَباغَضُوا،فَاِنَّها الْحالِقَةُ
و با هم دشمنى ننمایید، زیرا عداوت باعث زوال خیر و برکت است
وَ اعْلَمُوا اَنَّ الاَْمَلَ يُسْهِى الْعَقْلَ، وَ يُنْسِى
بدانید که آرزو عقل را به اشتباه مى اندازد، و یاد خدا را فراموشى
الذِّكْرَ. فَاَكْذِبُوا الاَْمَلَ، فَاِنَّهُ غَرُورٌ، وَ صاحِبُهُ مَغْرُورٌ
مى دهد. پس آرزو را محقق مسازید که فریبنده است، و صاحبش فریب خورده