امام علی (ع) در نگاه خلفای سه گانه

ابوبکر بن قحافه(خلیفه اول)

• مرا به حال خود بگذارید و از من دست بکشید من بهترین شما نیستم در حالی که علی در میان شماست.(المناقب، علامه الموفق بن احمد خورازمی، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، کنزل العمال:علاء الدین متقی هندی ،بحر مناقب: علامه محدث حسنویه الحنی الموصلی، ص76)
• از رسول خدا درباره علی (ع) شنیدم : در صراط عقبه ای است که کسی از آن عبور نمی کند مگر اینکه از علی بن ابیطالب جواز عبور داشته باشد(تاریخ بغداد  خطیب بغدادی، ج10 ص357 ، لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، ج1، ص51)
• روزی دیگر به دخترش عایشه گفت: از رسول خدا شنیدم که فرمود: نگاه کردن به صورت علی، عبادت است (تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج2 فص51 ،مناقب علی بن ابیطالب، ابن مغازلی،ص206، مناقب خوارزمی، ص361،ص373)
• از پیامبر شنیدم که فرمود: مقام علی نزد من، همچون مقام من نزد پروردگارم است.(ذخائر العقبی فی مناقب ذی القربی، محب الدین طبری، ص64)

• به خلیفه دوم گفتند : یا امیرالمومنین ! چرا تو برای علی احترام فراوان قائلی در حالی که نسبت به دیگر صحابه رسول خدا چنین رفتاری نداری؟ عمر گفت: به راستی علی مولای من است(تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج2، ص82، الریاض النضره ، محب الدین طبری، ج2)
•  این علی مولای من و مولای همه مسلمانان است (الریاض النضره، محب الدین طبری، ج2، ص170)
•  عمربن خطاب در روز غدیر خم به امام علی (ع) فرمود: تبریک می گویم تو را ای پسر ابوطالب که برای همیشه مولای هر مومن و مومنه شدی.»(مسند الامام احمد بن حنبل،ج4، ص281، شرح دیوان امیرالمومنین ،ص406، الریاض النضره، ج3، ص126، الخلط المقریزی، ج2، ص220، مناقب علی بن ابی طالب، ابن مغازلی، ص18، مناقب خوارزمی ،ص156)
• خلیفه دوم بارها در حل مشکلات سیاسی، اقتصادی فرهنگی می گفت: اگر علی نبود هر آینه عمر هلاک می شد (فیض القدیر، عبدالرئوف مناوی، ج4،ص95، الصواعق المحرقه، ابن حجر، ص76، الاستیعاب، ابن عبدالبر،ج3، ص38-40) این جمله مرعوف خلیفه دوم بیانگر این حقیقت است که حضرت علی (ع) شایسته ترین فرد بعد از پیامبر اسلام در امر قضاوت و داوری بوده است.
•  شنیدم که رسول خدا فرمود: اگر آسمانها و زمین ها در یک کفه ای گذاشته شوند و ایمان علی هم در کفه دیگر گذاشته شود ایمان علی (ع) می چرید و سنگین می آید عمر می گفت به علی بن ابیطالب سه فضیلت داده شد که اگر یکی از آنها نصیب من می شد ان را از شتران سرخ موی دوست تر می داشتم بدو گفتند: آن سه فضیلت کدام است ای امیرالمومنین ؟! گفت: «همسری او، فاطمه دختر رسول خدا و سکونت او در مسجد با رسول خدا، که هر چه در انجا به پیغمبر (ص) حلال بود بر علی نیز حلال بود و علمداری او در خیبر (مناقب علی بن ابیطالب، ابن مغازلی، ص231)
• علی بن ابیطالب را جز به نیکی یاد نکنید زیرا پیغمبر (ص) شنیدم که فرمود: علی بن ابیطالب سه امتیاز دارد که اگر یکی از این سه را من عمر داشتم از آنچه آفتاب بر آن می تابید برای من بهتر بود موضوع این بود که روزی من و ابوبکر و ابوعبیده جراح و چند نفر دیگر از صحابه پیامبر (ص) نزد آن حضرت بودیم پیامبر (ص) دست بر روی شانه علی بن ابیطالب گذاشت و فرمود : یا علی تو در میان همه مسلمانان نخستین کسی هستی که اسلام آوردی تو در میان مومنین نخستین فرد با ایمانی و تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی هستی.(جامع صحیح ، محمد بن عیسی ترمذی، ج2، ص301، المستدرک الصحیحین ، حاکم نیشابوری، ج3، ص125 ،خصایص امیرالمومنین ، نسائی، ص73)
• عمر بن خطاب به ابن عباس گفت: به خدا قسم پس از پیامبر رفیق تو (علی بن ابی طالب) به خلافت شایسته تر است ولی ما از دو مساله ترسیدیم و او را کنار گذاشتیم یکی کم بودن سن و سال او و دیگر محیتی که به فرزندان عبدالمطلب داشت (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج6، ص50)

    

عثمان بن عفان

عثمان بن عفان، خلیفه سوم از خلفای راشدین ملقب به ذورالنورین از اصحاب نزدیک پیامبر (ص) 
 در مکه زاده شدو چند سال پیش از هجرت اسلام آورد او مردی ثروتمند و تاجر پیشه بود او در 
زمان پیغمبر (ص) و خلیفه اول و خلیفه دوم چندان نقشی نداشت و پس از وفات خلیفه دوم
 در سال 23 هجری توسط شورایی که عمرن خطاب خود اعضای آنها را تعیین کرده بود به خلافت رسید. 
بسیاری از اصحاب پیامبر (ص) از جمله ابوذر، عمار، ابن مسعود به شیوه کشورداری حکومتی 
 او به علت اینکه اکثر خاندان و فامیل خود را وارد پست های حساس حکومت نموده  
و انها از بیت المال سوء استفاده کرده بودند اعتراض داشتندولی عثمان به اعتراض آنها اعتنایی نکرد.
سرانجام وی را در سال 35 هجری در سن 82یا 86 سالگی در خانه اش به قتل رساندند.
 

• رسول خدا(ص) فرمود: من و علی چهار (دو هزار) سال پیش از آنکه خدا آدم را بیافریند از یک نور آفریده شدیم پس چون، خداوند آدم را آفرید آن نور را در پشت او قرار داد و پیوسته از فرزندی به فرزند دیگرش منتقل می گردید تا رسید به صلب عبدالمطلب آنگاه با انتقال من به صلب عبدالله بن عبدالمطلب و انتقال علی به صلب ابوطالب بن عبدالمطلب از هم جدا شدیم پس خداوند مقام نبوت و پیامبری را در من قرار داد و مقام وصایت و جانشینی را در علی(موده القربی، سیدعلی همدانی،ماده هشتم، ح5، ینابیع الموده سلیمان قنذوری، ص304)
• از رسول خدا شنیدم که فرمود: نگاه به صورت علی عباد است (تاریخ خلفا جلال الدین سیطوی، ج1، ص96 ،تاریخ دمشق ابن عساکر، ج2، ص392)

منبع: امام علی (ع) در نگاه مشاهیر اسلام و مسیحیت، گودرز جعفری،تهران: نشر عابد، 1379