معرفی کتاب سیمای کارگزاران در نهج‌البلاغه

کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی(ع) در روزهای چهارشنبه25 دیماه (افتتاحیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان) و اختتامیه کنگره  26 دی 1398 در موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع)‌ برگزار گردید. دبیر خانه کنگره از تاریخ دهم خرداد الی 30 آبانماه شروع به اعلام فراخوان و دریافت آثار در ۳۴ محور در بخشهای مقاله-پایان نامه-کتاب-شعر- هنرهای تجسمی را انجام داد.در مجموع  ۱۰۸۲ اثر به دبیرخانه کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ ارسال شد. بعد از ارزیابی اولیه، و نهایی از آثار برتر تجلیل شد.

گزیده ای از مقدمه جلد اول:

حمد وستایش خدایی را سزد که جهان را آفرید وانسان را کرامت بخشید ،خلیفه خود در زمین قرار دادوبه خاطر علم ودانشی که به او آموخت و فضیلتی که به او داد فرشتگان را فرمان داد بر او سجده کنند برای هدایت بشر ،پیامبرانی برگزید که بهترین خلق ،برترین پیامبر ،آخرین سفیر ونتیجه وثمره خلقت یعنی حضرت محمد (ص)را برای هدایت وارشاد انسان ها تا روز قیامت مبعوث کرد پیامبری که نطق وسخن او ،جز سخن حق ووحی الهی نبود وقران را بر او نازل کرد که هیچگونه تحریفی در آن راه ندارد وبیانگر حقایق عالم ،راهنمای بشریت ومعجزه جاودان الهی است .

درود خدا ورسولش ومومنان ،بر خاندانی که پروردگار ،رجس و پلیدی را از انان دور ساخت وبه زیور ایثار واطعام به خاطر خداآراست ،ودوستی ومحبت آنها را مزد وپاداش رسالت ،بیان کرد وآنان ر ا مزد وپاداش رسالت ،بیان کرد وآنان را همردیف قرآن قرار داد وعنوان کشتی نوح به آنها داد که مراهانشان ،نجات می یابد و باز ماندگان ،غرق ونابود می شوند .

درود ورحمت خداوند به روان پاک امیر المومنین ،علی بن ابی طالب (ع)،اسوه تقوا ، حق وعدل گه پروردگار اورا به عنوان جانشین پیامبر وادامه دهنده راهش  برگزید اورا نفس پیامبر معرفی کرد وابلاغ امامت اورا اکمال دین واتمام نعمت وناامیدی دشمنان دین قرار دادافتخار عنوان ((ولی مومنین ))و امیر المونین را به او داد رسول خدا (ص) اورا به برادری خود برگزید ودر باره خلافت وامانت او فرمود :

من کنت مولاه فهذا علی مولاه 

هرکس من مولا ورهبر اوهستم علی (ع) مولا ورهبر اوست . 

پیامبر اورا در حدیث منزلت به عنوان خلیفه خود، معرفی کرد ودر انذار عشیره وی را جانشین پس از خود ،قرار دادودر لیله المبیت اورا در بستر خود جای داده ،وکیل خود گردانید . 

افتخار اعلام برائت از مشرکان را به او بخشید در خیبر مفتخر به دوستی خدا ورسول الله گردید ودر خندق ضربه شمشیر او ،برتر از عبادت جن وانس معرفی شد به عنوان باب مدینه علم رسول خدا (ص) شهرت یافت وپیامبر در باره وی چنین دعا فرمود :خدایا دوست بدار کسی که علی را دوست بدارد ودشمن بدار آن کس که با علی دشمن است . بنا بر این ،دشمنان علی (ع)دشمنان خدا ودوستان علی ،دوستان خداوندند . 

پیامبر هم چنین وی را مرز ایمان ونفاق قرار دادوفرمود :ای علی هیچ گاه مومن ، تو را دشمن نمیدارد و هیچ گاه منافق ،دوستدار تو نخواهد بود . پس مخالفان علی (ع)وکینه ورزان به او جزو اهل نفاقند ومنافقین ،در پایین ترین درجات جهنم جای دارند. 

گزیده ای از مقدمه جلد دوم

امیر المومنین علی (ع) در مقطعی از تاریخ اسلام به خلافت رسید که نابرابری ها و بی عدالتی ها گروهی از مسلمانان را به ستوه آورده وآنان را به قیام علیه خلیفه واداشته بود .  انقلابیون ، پس از کشتن خلیفه، تمام آرزوهای خویش را در شخصیت علی (ع)می جویند واین ،تشخیص درستی بود ،زیرا امام علی (ع)،نخستین مرد مسلمان بود ودر موارد گوناگون پای بندی خویش را به اسلام ثابت کرده بود . ولی نابسامانیهای اجتماعی وکژرفتاریهای چندین ساله در جامعه اسلامی ،عادت مردم به تبعیض وخوش گذرانی و.....سبب شد که گروهی ،عدالت علی (ع)را بر نتابند ودشواریهای فراوانی برای او به وجود آورند . آن راد مرد الهی ،با وجود تمام دشواریها،پای بندی خویش را به اصول اساسی اسلام واستواریش را در راه حفظ ارزشها به اثبات رساند . عدالت طلبی ،ظلم ستیزی ،مردم داری ،مردم نوازی ،همراهی با بینوایان و...از او شخصیتی ممتاز وجاودانه ساخت . ازاین روی حقیقت جویان را ،در طول تاریخ ،به خود جذب کرده وشیفته خود ساخته است وعده بسیاری به مطالعه وتحقیق درباره حضرتش پرداخته وبعدی از ابعاد شخصیتی آن راد مرد الهی را مطرح ساخته اند.  بیشترین حجم تألیفات به نقل فضائل و مناقب و بیان حقانیت وی اختصاص دارد و توجه به دیدگاه های سیاسی، اجتماعی، بخش کمتری را شامل می گردد. آنچه در این مجموعه می آید، با دربرگرفتن فضائل آن حضرت، پژوهش و تحقیق جدیدی است درباره دوران حکومت کارکرد کارگزاران ایشان و نمایاندن ابعاد زندگی اجتماعی، سیاسی آن انسان وارسته در این مقطع.

گزیده ای از مقدمه جلد سوم:

از زمان انتشار جلد اول این کتاب در سال 1371 شمسی، 11 سال می گذرد. جلد دوم آن در سال 1375 شمسی منتشر شد و اینک پس از هفت سال، توفیق الهی همراه شد و نگارش جلد سوم به پایان رسید. پیش بینی اولیه، نگارش کتاب را در سه جلد نوید می داد؛ ولی اکنون به نظر می رسد نگراش کتاب در چهار جلد به پایان خواهد رسید که در سه عنوان قابل ارائه است.

1. مسائل سیاسی 

جلد اول و دوم این مجموعه که به شرح حال کارگزاران حکومت علوی اختصاص یافته است، مباحث سیاسی را در دو بخش در برگرفته است:

بخش اول درباره سیره سیاسی حضرت در عزل و نصب کارگزاران، شرایط آنها، بخشنامه های حضرت و اوضاع سیاسی پیش از خلافت ایشان می باشد.

بخش دوم نیز در دوازده فصل در شرح حال استانداران و فرمانداران حضرت ارائه شده است.

2. مسائل اقتصادی

جلد سوم ویژه مسائل اقتصادی حکومت علوی است که درباره مالیات های اسلامی و شیوه گردآوری آنها، منابع بیت المال و سیره حضرت در مصروف آن می باشد. مباحثی درباره زکات، خراج و جزیه و کارگزاران آنها و دیگر منابع بیت المال؛ مانند: غنیمت، خمس، انفال، فیء، عُشر و شرح حال مسئولان بیت المال در مدینه، بصره و کوفه در آن آمده است.

در این جلد به شرح حال دبیران نیز پرداخته شده که متناسب با مسائل سیاسی است؛ ولی با مسائل اقتصادی نیز تناسب دارد؛ زیرا نگارش اموال جمع شده و دریافت اموال گردآوری شده در شهرها توسط دبیران انجام می گرفته است.

3. مسائل نظارتی و امنیتی

بخش نظارت بر سمائل اجتماع و کار کارگزاران، اجرای قانون، سمائل اقتصادی و امنیت جامعه در جلد چهارم خواهد آمد که در آن به شیوه و سیره حضرت و شرح حال کارگزاران حکومت علوی در نظارت بر بازار، بخش قضات، سیره قضایی حضرت، قضات ایشان، نیروهای انتظامی، امنیتی و حاجبان و دربانان امام خواهد پرداخت و در مورد نیاز آماری از فرماندهان نظامی حضرت در جنگ ها و دفاع های گوناگون ارائه خواهیم کرد.

گزیده ای از مقدمه جلد چهارم:

از قسمت دوم ،یعنی بخش نهم ودهم ،بخشی در باره ناظران وبازرسان حضرت است که امروز جزو مسائل مورد ابتلای جوامع است وبیشتر مطالب آن میتواند برای کارکنان اداری حکومتها نمونه باشد . بخش دیگر ،یعنی نظارت بر بازار یا امور    حسبه هم بسیار مهم وکاربردی ومورد نیاز جامعه ماست ومیتواند الگوی مردم برای خوب عمل کردن ودرست معامله نمودن باشد والگویی برای مسئولان برای خوب نظارت کردن واداره جامعه وحفظ آن از اسیبهای اجتماعی ،که همواره در معرض تهدید آن  است .