پندی از نهج البلاغه: امر به معروف و نهی از منکر

شرح حدیث:

اسلام دينى است كه پيرامون خود را همواره از زندگى كردن و حصارهاى خلوت و تنهائى و سر بردن در چهار ديواري هاى در بسته باز مي دارد. و در مقابل، همه را به زندگى اجتماعى دعوت مي كند.  براى يك چنين زندگى اجتماعى برادرانه ايى كه در آن همه نسبت به يكديگر وظايف و مسئوليت‌هايى دارند، قوانين كاملى نيز قرار داده كه جلوه هاى گوناگون آن در تعاليم درخشان اسلامى ديده مى شود.

بر اساس اين قوانين خوب بودن و خوب زيستن تنها اين نيست كه ما خود را از همه كنار بكشيم و در خلوت و تنهايى مشغول عبادت شويم و كارى به كار ديگران و ساير افراد جامعه نداشته باشيم. چرا که در اين صورت، حتى اگر هيچ گناهى از ما سر نزند، باز در گناهى كه ديگران در كنار ما و مقابل چشمان ما انجام مي دهند شريك و سهيم خواهيم بود. 

به بيان ديگر، يك مسلمان مؤمن واقعى نبايد در برابر كارهاى باطل و نادرست ديگران نيز ساكت بنشيند و هيچ اقدامى نكند. چون اين سكوت دليل آن است كه او با انجام آن كارهاى باطل مخالفتى ندارد و كسى كه مخالف امرى نباشد بطور طبيعى به انجام آن امر رضايت داده است. و راضى بودن به انجام كار ديگران نيز مانند آن است كه خود او هم در آن كار شركت و دخالت داشته است.

از اين روست كه امام عليه السلام مي فرمايد: مسلمانان مؤمن حق ندارد ساكت بنشيند و شاهد و تماشاگر كارهاى باطل ديگران باشد. چون در آنصورت از او دو گناه سرزده است. يك گناه همان رضايت دادن به انجام آن كار است و گناه ديگر آن است كه با چنين رضايتى خود او نيز در آن كار نادرست بصورت همكار و همراه در آمده و در حقيقت مثل آن است كه خود نيز در انجام آن گناه شركت و همكارى داشته است.