سخنان آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای درباره واقعه غدیر خم
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين الحـمدلله الذى جعلنا من المتمسكين بولايته امـيرالمومنين والائمه المعصومين عليهم السلام.
والـصلاة و السلام عـلى سـيدنا و نـبينا و حـبيب قلوبنا ابى القاسم الـمصطفى مـحمد و عـلى آلـه الاطيبين الاطـهرين الـمنتجبين الائمـه الهداه المهديين سيما بقيه الله فى الارضين.
قال الله الحكيم فى كتابه:
اليوم اكملت لكم دينكم و اتمت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا، عيد سعيد غدير را كه در روايات ما از آن به عيدالله الاكبر تعبير شـده است به همه‌ى شيعيان جهان, به ملت شريف ايران, به شما حضار مـحترم, و به همه‌ى كسانى كه براى معارف اصيل الهى ارج و منزلتى قائل هستند, تبريك عرض مى‌كنم.
ايام اول سال و روزهاى شادمانى عمومى مردم است: عيد نوروز, قبل از آن عيد قربان, امروز هم عيد غدير. در ايـن فــضاى بـا نشاط و شـاد, و در كـنار مـرقد نـورانى حـضرت ابـى الحسن امـام على بن موسى الرضا(عليه السلام والسلام) اولين مطلبى كـه مـى‌خواهم در جـمع شـما برادران و خواهران گرامى و عزيز عرض بكنم, راجع به خود مساله‌ى غدير است.
غدير يك مساله اسلامى است يك مساله‌ى فقط شيعى نيست.
در تـاريخ اسـلام, پـيامبر اكرم يك روز سخنى بر زبان رانده و عملى انـجام داده است كه اين سخن و اين عمل, از ابعاد گوناگون داراى درس و معناست.
نـمى‌شود مـا بـگوييم كـه از غدير و حديث غدير, فقط شيعه استفاده كـند امـا بـقيه مـسلمانان از محتواى بسيار غنى‌اى كه دراين كلام شريف نبوى هست و مخصوص يك دوره هم نيست, بهره نبرند.
الـبته چـون در قـضيه غدير, نصب اميرالمومنين (عليه‌الصلاةوالسلام) به امامت و ولايت وجود دارد, شيعه يك دلبستگى بيشترى به اين روز و ايـن حــديث دارد، ولـى مـضمون حـديث غـدير, فـقط مـساله نـصب امـيرالمومنين بـه خـلافت نـيست، مـضامين ديـگرى هـم دارد كه همه مسلمانان مى‌توانند از آن بهره ببرند.
درمـورد اصـل واقـعه غـدير, خوب است كه همه افرادى كه به مسايل تـاريخ اسلام علاقه‌منداند, بدانند كه قضيه غدير, يك قضيه مسلم است مـشكوك نـيست، فـقط شـيعيان نـيستند كـه آن را نقل كرده اند، بلكه محدثان سنى چه در دوره‌هاى گذشته, چه در دوره‌هاى ميانى و بعدى اين مـاجرا را نـقل كـرده‌اند، يعنى همين ماجرايى كه در سفر حجة‌الوداع پيامبر اكرم در غديرخم اتفاق افتاد.
كـاروان بـزرگ مـسلمانان كـه در ايـن سـفر بـا پيامبر حج گزارده بـودند, بعضى جلو رفته بودند پيامبر پيك‌هايى را فرستاد تا آنها را بـه عـقب بـرگردانند و ايـستاد تـا آنهايى كه عقب مانده‌اند, برسند.
اجـتماع عـظيمى در آن جـا تشكيل شد، بعضى گفته‌اند نود هزار, بعضى گفته‌اند صدهزار, بعضى هم گفته‌اند صدوبيست هزار نفر در آن اجتماع حضور داشتند.
در آن هـواى گـرم, مـردم ساكن جزيرةالعرب كه خيلى از آنها هم مال بـيـابان‌ها و روسـتاها بـودند و بـه گـرما عـادت داشـتند طـاقت نـمى‌آوردند روى زمـين داغ بـايستند عـباهايشان را زير پاهايشان مـى‌گذاشتند تـا طـاقت بياورند و بايستند اين در روايات مربوط به اهل سنت هم آمده است.
در چـنين شـرايطى, پـيامبر اكـرم امـيرالمومنين را از زمين بلند مى‌كند و جلوى چشم خلايق نگه مى‌دارد و مى‌گويد: من كنت مولاه فهذا على مولاه, اللهم وال من والاه و عاد من عاداه.
الـبته اين جملات, قبل و بعد هم دارد، اما مهمترين قسمتش اين است كـه پـيامبر در اينجا مساله‌ى ولايت يعنى حاكميت اسلامى را به طور رسـمى و صريح مطرح مى‌كند و اميرالمومنين را به عنوان شخص, معين و مطرح مى‌نمايد.
ايـن را هـمان طور كـه لابـد شنيده‌ايد و من هم عرض كردم, برادران اهـل سـنت مـا در كـتاب‌هاى مـعتبر نه يكى, نه دو تا در دهها كتاب مـعتبر نـقل كـرده‌اند كـه مرحوم علامه‌ى امينى اين‌ها را جمع كرده است, و غير از ايشان هم كتابهاى زيادى دراين خصوص نوشته‌اند. بـنـابراين, ايـن روز, اولا روز ولايــت اســت، ثــانيا روز ولايـت اميرالمومنين است.
در ايـن جـمله‌اى كـه پيامبر بيان كرده‌اند, معناى ولايت چيست؟ به طـور خـلاصه مـعنايش ايـن اسـت كه اسلام در نماز و روزه و زكات و اعـمال فردى و عبادات خلاصه نمى‌شود, اسلام داراى نظام سياسى است, حكومتى بر مبانى مقررات اسلامى پيش بينى شده است.
در اصطلاح و عرف اسلامى, نام حكومت, ولايت است. ولايـت, چه طور حكومتى است؟ ولايت, آن حكومتى است كه شخص حاكم با آحـاد مـردم داراى پـيوندهاى محبت‌آميز و عاطفى و فكرى و عقيدتى است.
آن حـكومتى كه زوركى باشد، آن حكومتى كه با كودتا همراه باشد، آن حـكومتى كـه حـاكم, عقايد مردمش را قبول نداشته باشد و افكار و احـساسات مردمش را مورد اعتنا قرار ندهد آن حكومتى كه حاكم حتى در عـرف خود مردم مثل حكومت‌هاى امروز دنيا از امكانات خاص و از بـرخورداري‌هاى ويـژه بـرخوردار بـاشد و براى او, منطقه‌ى ويژه‌اى بـراى تـمتعات دنـيوى وجـود داشته باشد, هيچكدام به معناى ولايت نيست.
ولايـت, يـعنى آن حـكومتى كـه در آن, ارتـباطات حـاكم بـا مردم, ارتـباطات فكرى, عقيدتى, عاطفى, انسانى و محبت‌آميز است مردم به او مـتصل و پـيوسته‌اند به او علاقه مندند و او منشا همه اين نظام سـياسى و وظايف خود را از خدا مى‌داند و خود را عبد و بنده‌ى خدا مى‌انگارد. استكبار در ولايت وجود ندارد.
حـكومتى كه اسلام معرفى مى‌كند, از دمكراسي‌هاى رايج دنيا مردمى‌تر اسـت بـا دلـها و افكار و احساسات و عقايد و نيازهاى فكرى مردم ارتباط دارد حكومت در خدمت مردم است. از جنبه‌ى مادى, حكومت براى شخص حاكم و ولى و تشكيلات حكومتى, به عنوان يك طعمه نبايد محسوب بشود و الا ولايت نيست.
اگـر آن كسى كه در راس حكومت اسلامى است, براى حكومت, براى خود, بـراى ايـن شـان و مـقامى كه به او رسيده است يا مى‌خواهد به او بـرسد, كيسه‌ى مادىي‌اى دوخته باشد, آن شخص, ولى نيست آن حكومت هم ولايت نيست. در حـكومت اسـلامى, آن كسى كه ولى امر است يعنى كار اداره‌ى نظام سـياسى به او سپرده شده است از لحاظ قانون با ديگران يكسان است او حـق دارد بسيارى از كارهاى بزرگ را براى مردم و كشور و اسلام و مسلمين انجام دهد اما خود او محكوم قانون است.
از روز اول تا امروز, و بخصوص بعد از تشكيل نظام جمهورى اسلامى, در مـعناى ولايـت تحريف كردند به دروغ ولايت را چيزى غير از آنچه كـه هـست, مـعرفى كـردند گـفتند ولايـت مـعنايش اين است كه مردم مـحجورند بـه سرپرست و قيم احتياج دارند آدمهاى نام و نشان دار, ايـن را صـريحا در كتابها و مطبوعاتشان نوشتند! دروغ محض, تهمت بـه اسلام, تهمت به ولايت! در غدير, مساله ولايت, به عنوان يك امر رسـمى از سوى پيامبر مطرح شد و اميرالمومنين به عنوان مصداق آن تعيين گرديد كه البته تفاصيل زيادى دارد و شما آن را مى‌دانيد و اگر كسانى هم از تفاصيل آن اطلاعى ندارند بخصوص جوانان بهتر اين اسـت كه در نوشته‌ها و كتابهاى استدلالى و علمى آن را دنبال كنند كه كتاب‌هايى هم در اين زمينه نوشته شده و مفيد است.
بـنده در آغـاز سـال جـارى, شعار وحدت ملى و امنيت ملى را مطرح كردم. امـروز مايلم درباره اين دو شعار, به شما عزيزانى كه در اين جا تـشريف داريـد و نـيز به همه ملت ايران, چند مطلب كوتاه را عرض كنم. هـمين مـساله غـدير هم مى‌تواند مايه وحدت باشد همچنان كه مرحوم آيـت‌الله شـهيد مـطهرى مـقاله‌اى بـا عنوان الغدير و وحدت اسلامى دارد. او كـتاب الـغدير را كه درباره مسائل مربوط به غدير است يكى از محورهاى وحدت اسلامى مى‌داند كه درست هم است. ممكن است به نظر عجيب بيايد, اما واقعيت مطلب همين است.
خـود مـساله غـدير, غـير از آن جـنبه‌اى كه شيعه آن را به عنوان اعـتقاد قـبول كـرده است، يعنى حكومت منصوب اميرالمومنين از طرف پـيامبر, كـه در حـديث غدير آشكار است، اصل مساله‌ى ولايت هم مطرح شده است, اين ديگر شيعه و سنى ندارد. اگـر امـروز مـسلمانان جـهان و ملت‌هاى كشورهاى اسلامى شعار ولايت اسـلامى را سر بدهند, بسيارى از راه‌هاى نرفته و گرههاى ناگشوده‌ى امـت اسـلامى بـاز خـواهد شد و مشكلات كشورهاى اسلامى به حل نزديك خواهد شد.
بيانات مقام معظم رهبرى در جمع انبوه زائران و مجاوران حرم امام رضا (ع) 06 / 01 / 79
