چرا پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير براى اعلام جانشينى حضرت على عليه السلام از لغت ولى استفاده كرده اند؟

چرا پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير براى اعلام جانشينى حضرت على عليه السلام از لغت «ولى» استفاده كرده ‏اند؟

كلمه «ولى» بيشترين استعمالش در مسأله جانشينى است و تنها در موارد خاصّى به دوستى معنا مى ‏شود. گذشته از اين مطلب، با قرائن و شواهدى كه در اصل ماجراى غدير وجود دارد نمى ‏توان ولى را به معناى دوستى گرفت، مگر عاقلى مى ‏پذيرد كه در آن شرايط حسّاس رسول خدا مردم را در آن اوضاع جمع كنند و بگويند على دوست من است!

يادآورى دوستى على نياز به اين همه مقدّمات و تشكيلات و خطبه‏ خوانى در وسط بيابان خشك و سوزان و متوقّف ساختن جمعيّت و گرفتن اعتراف ‏هاى پى در پى از جمعيّت ندارد، دوستى مسلمانان با يكديگر از بديهى ‏ترين مسائل اسلامى است، و اين مطلبى نبود كه پيغمبر تا آن زمان آن را تبليغ نكرده باشد، امرى نبود كه از ابراز آن وحشت داشته باشد. مسأله ‏اى نبود كه خداوند با اين لحن كه «اگر آن را ابلاغ نكنى تبليغ رسالت نكرده‏ اى با پيامبرش سخن بگويد .

ابن ابى شيبه و احمد و سنايى نقل مى‏ كنند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به بريره فرمودند:

آيا من نسبت به مؤمنان از خود آنان اولى نيستم؟ گفت: آرى.

فرمودند: هر كس من مولاى اويم پس على عليه السلام نيز مولاى او مى ‏باشد. از اين كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در آغاز سخن، ولايت و اولويّت خويش را نسبت به مؤمنان يادآور شدند و از آنان اقرار گرفتند، معلوم مى‏ شود معناى مولا (ولى) در اين‏جا صاحب اختيار است نه چيز ديگر.

سبط ابن جوزى و بسيارى از علماى اهل سنّت اعتراف كرده‏اند كه ولايت به معناى اولويت در تصرّف است.