مناجات منظوم منسوب به امیرالمومنین (ع)

مناجات منظوم منسوب به امیرالمومنین (ع)

مناجات منظوم حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه‌السّلام که از صحیفه علویّه نقل شده است:

 

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِیم

به نام خداوند رحمتگر مهربان

لَكَ الْحَمْدُ يَا ذَا الْجُودِ وَ الْمَجْدِ وَ الْعُلَى

تَبَارَكْتَ تُعْطِي مَنْ تَشَاءُ وَ تَمْنَعُ

ستايش توراست اى صاحب جود و بزرگوارى و برترى

فرخنده اى توعطا كنى به هركه خواهى ومنع كنى زهركه خواهى

إِلَهِي وَ خَلاقِي وَ حِرْزِي وَ مَوْئِلِي

إِلَيْكَ لَدَى الْإِعْسَارِ وَ الْيُسْرِ أَفْزَعُ

خدايم و آفريدگارم، و نگهدارم و پناهم

به جانب تو در سختى و آسانى پناه مى ‏آورم

إِلَهِي لَئِنْ جَلَّتْ وَ جَمَّتْ خَطِيئَتِي

فَعَفْوُكَ عَنْ ذَنْبِي أَجَلُّ وَ أَوْسَعُ

خدايا اگر خطايم بزرگ و انبوه است

پس گذشت تو از گناه من بزرگتر و گسترده ‏تر است

إِلَهِي لَئِنْ أَعْطَيْتُ نَفْسِي سُؤْلَهَا

فَهَا أَنَا فِي رَوْضِ النَّدَامَةِ أَرْتَعُ

خدايا اگر خواهش نفسم را به نفسم واگذاشتم

اينك در مرغزار پشيمانى مى‏ گردم

إِلَهِي تَرَى حَالِي وَ فَقْرِي وَ فَاقَتِي

 وَ أَنْتَ مُنَاجَاتِي الْخَفِيَّةَ تَسْمَعُ

خدايا بدحالى و تهيدستى و نيازم را مى ‏بينى

و تو مناجات پنهان مرا مى ‏شنوى

إِلَهِي فَلا تَقْطَعْ رَجَائِي وَ لا تُزِغْ

فُؤَادِي فَلِي فِي سَيْبِ جُودِكَ مَطْمَعٌ

خدايا اميدم را قطع مكن، و منحرف مساز

قلبم را كه من به باران جودت طمع دارم

إِلَهِي لَئِنْ خَيَّبْتَنِي أَوْ طَرَدْتَنِي

فَمَنْ ذَا الَّذِي أَرْجُو وَ مَنْ ذَا أُشَفِّعُ

خدايا اگر محرومم كنى يا از پيشگاهت برانى

پس به چه كسى اميدوار شوم و چه كسى را شفيع گيرم

إِلَهِي أَجِرْنِي مِنْ عَذَابِكَ إِنَّنِي

أَسِيرٌ ذَلِيلٌ خَائِفٌ لَكَ أَخْضَعُ

خدايا از عذابت پناهم ده كه من

اسير و خوار و ترسانم و برايت فروتنى مى ‏كنم

إِلَهِي فَآنِسْنِي بِتَلْقِينِ حُجَّتِي

إِذَا كَانَ لِي فِي الْقَبْرِ مَثْوًى وَ مَضْجَع

خدايا با آموزش دليل راه همراهم باش

در آن زمان كه در قبر منزل و خوابگاهم باشد

إِلَهِي لَئِنْ عَذَّبْتَنِي أَلْفَ حِجَّةٍ

فَحَبْلُ رَجَائِي مِنْكَ لا يَتَقَطَّعُ

خدايا اگر هزار سال مرا عذاب نمايى

رشته اميد من از تو قطع نمى ‏شود

إِلَهِي أَذِقْنِي طَعْمَ عَفْوِكَ يَوْمَ لا

بَنُونَ وَ لا مَالٌ هُنَالِكَ يَنْفَعُ

خدايا مزه گذشتت را به من بچشان آنگاه كه

نه فرزندان و نه مال در آن زمان سود نرساند

إِلَهِي لَئِنْ لَمْ تَرْعَنِي كُنْتُ ضَائِعا

وَ إِنْ كُنْتَ تَرْعَانِي فَلَسْتُ أُضَيَّعُ

خدايا اگر مرا رعايت نكنى تباه شده‏ ام

 و اگر رعايتم نمايى تباهى نپذيرم

إِلَهِي إِذَا لَمْ تَعْفُ عَنْ غَيْرِ مُحْسِنٍ

فَمَنْ لِمُسِي‏ءٍ بِالْهَوَى يَتَمَتَّعُ

خديا اگر از غير نيكوكاران نگذرى

پس اميد كسى‏ كه با هوس كامروايى می كند كيست

إِلَهِي لَئِنْ فَرَّطْتُ فِي طَلَبِ التُّقَى

فَهَا أَنَا إِثْرَ الْعَفْوِ أَقْفُو وَ أَتْبَعُ

خدايا اگر در طلب پروا كوتاهى نمودم

پس اينك دنبال گذشت توام و سراغ آن می روم

إِلَهِي لَئِنْ أَخْطَأْتُ جَهْلا فَطَالَمَا

رَجَوْتُكَ حَتَّى قِيلَ مَا هُوَ يَجْزَعُ

خدايا اگر از روى جهالت خطا كردم

تا آنجا به تو اميد بستم كه درباره‏ام گفته شد باك ندارد

إِلَهِي ذُنُوبِي بَذَّتِ الطَّوْدَ وَ اعْتَلَتْ

وَ صَفْحُكَ عَنْ ذَنْبِي أَجَلُّ وَ أَرْفَعُ

خدايا گناهم بلندتر و بزرگ‏تر از كوههاى برافراشته شده

ولى چشم‏پوشى تو از گناه من بزرگ‏تر و برفرازتر است

إِلَهِي يُنَجِّي ذِكْرُ طَوْلِكَ لَوْعَتِي

وَ ذِكْرُ الْخَطَايَا الْعَيْنَ مِنِّي يُدَمِّعُ

خدايا ياد عطاى هميشگى ‏ات آتش دلم را خنكا مى ‏بخشد

و ياد گناهان، ديدگانم را اشكبار مى ‏سازد

إِلَهِي أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ امْحُ حَوْبَتِي

فَإِنِّي مُقِرٌّ خَائِفٌ مُتَضَرِّعٌ

خدايا لغزشم را ناديه گير و گناهم را پاك كن

من اقرار به گناه دارم و هراسان و نالانم

إِلَهِي أَنِلْنِي مِنْكَ رَوْحا وَ رَاحَةً

فَلَسْتُ سِوَى أَبْوَابِ فَضْلِكَ أَقْرَعُ

خدايا از سوى خود آسايش و راحتى به من ده

كه من جز درهاى احسان تو را نمى ‏كوبم

إِلَهِي لَئِنْ أَقْصَيْتَنِي أَوْ أَهَنْتَنِي

فَمَا حِيلَتِي يَا رَبِّ أَمْ كَيْفَ أَصْنَعُ

خدايا اگر مرا دور كنى يا سبكم انگارى

پس چه چاره كنم اى پروردگار و چه سازم

إِلَهِي حَلِيفُ الْحُبِّ فِي اللَّيْلِ سَاهِرٌ

يُنَاجِي وَ يَدْعُو وَ الْمُغَفَّلُ يَهْجَعُ

خدايا سوگند خورده عشق در شب بيدار است

رازونياز و دعا مى‏ كند ولى شخص غافل مى‏ خوابد

إِلَهِي وَ هَذَا الْخَلْقُ مَا بَيْنَ نَائِمٍ

وَ مُنْتَبِهٍ فِي لَيْلِهِ يَتَضَرَّعُ

خدايا از اين مردم گروهى در خوابند

و گروهى ديگر شب ‏بيدار و زارى مى‏ كنند

وَ كُلُّهُمْ يَرْجُو نَوالَكَ راجِياً

لِرَحْمَتِكَ الْعُظْمَى وَ فِي الْخُلْدِ يَطْمَعُ

و همه آنان عطاى تو را اميد دارند، و اميدوار

رحمت بزرگ تواند و به بهشت تو طمع ورزند

إِلَهِي يُمَنِّينِي رَجَائِي سَلامَةً

وَ قُبْحُ خَطِيئَاتِي عَلَيَّ يُشَنِّعُ

خدايا اميد من در دلم آرزوى سلامتى مى ‏كند

و زشتى گناهانم مرا به رسوايى تهديد مى ‏نمايد

إِلَهِي فَإِنْ تَعْفُو فَعَفْوُكَ مُنْقِذِي

 وَ إِلا فَبِالذَّنْبِ الْمُدَمِّرِ أُصْرَعُ

خدايا اگر بگذرى گذشتت نجات‏بخش من است

ور نه با گناهم به عرصه نابودى در افتم

إِلَهِي بِحَقِّ الْهَاشِمِيِّ مُحَمَّدٍ

 وَ حُرْمَةِ أَطْهَارٍ هُمْ لَكَ خُضَّعٌ

خدايا به حق محمّد هاشمى نسب

و به حرمت پاكانى كه نزد تو فروتنند

إِلَهِي بِحَقِّ الْمُصْطَفَى وَ ابْنِ عَمِّهِ

وَ حُرْمَةِ أَبْرَارٍ هُمْ لَكَ خُشَّعٌ

خدايا به حق محمّد مصطفى و پسر عمويش

و به حرمت نيكوكارانى كه براى تو خاشعند

إِلَهِي فَانْشُرْنِي عَلَى دِينِ أَحْمَدٍ

 مُنِيبا تَقِيّا قَانِتا لَكَ أَخْضَعُ

خدايا مرا در رستاخيز بر دين احمد برانگيز

تائب و پرهيزگار و عابد و فروتن در پيشگاهت

وَ لا تَحْرِمَنِّي يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِی

شَفَاعَتَهُ الْكُبْرَى فَذَاكَ الْمُشَفَّعُ

اى خداى من و آقاى من مرا محروم مساز

از شفاعت بزرگ محمّد كه شفاعتش پذيرفته است

وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ مَا دَعَاكَ مُوَحِّدٌ

وَ نَاجَاكَ أَخْيَارٌ بِبَابِكَ رُكَّعٌ

و بر ايشان درود فرست تا هرگاه كه موّحدى تو را بخواند

و خوبان با تو مناجات كنند و در برابرت به ركوع پردازند

 

و نيز در «صحيفه علويه» مناجات منظوم ديگرى از آن حضرت نقل شده كه اوّل آن «يا سامع الدّعاء» است. ولى چون مشتمل بر واژه ‏هاى مشكل و لغات نا آشنا بود و ما بنابر اختصار از ذكر خوددارى نموديم.


ثلاث كلمات من مولانا علي عليه السلام في المناجاة


سه جمله از مولایمان على(درود بر او) در باب مناجات:


إِلَهِي كَفَى بِي عِزّاً أَنْ أَكُونَ لَكَ عَبْداً وَ كَفَى بِي فَخْراً أَنْ تَكُونَ لِي رَبّاً أَنْتَ كَمَا أُحِبُّ فَاجْعَلْنِي كَمَا تُحِب‏

 خدایا مرا این عزّت بس است که بنده تو باشم، و برایم این افتخار کافى است که تو پروردگار من باشى،تو آنچنانى‏که دوست دارم، مرا هم چنان کن که دوست دارى.