درس عدل در خطابه غدیر

ابتدا موارد اشاره کننده به عدل در خطابه ذکر میشود و سپس، اين که چرا عدل جزو اصول اعتقادات شيعه شده است .

آن چه مستقيما راجع به عدل صحبت شده همين سه مورد است . بحث است که چرا در مذهب شيعه عدل جزو اصول اعتقادات آمده است؟ در حالتی که عدل هم يکی از ضفات خداست . خدا صفات فراگيرتر دارد مثل ربوبيت ، مثل رحمانيت ، مثل حيات ، مثل علم . ربوبيت خدا همه ی جهان را اداره می کند اما آیا عدل خدا در مورد گناهکاران هست فقط ؟  بنابراين خدا با صفت عادل بودنش ، عدل خودش يک عده را اداره می کند و گناهکاران را می برد جهنم و عذاب می دهد . بقيه اش با صفت ذو الفضل العظيم بودن خدا ، ذو الفضل العظيم بودنش هست . با صفت ربوبيتش هست . با صفت رحمانيتش هست . چرا شيعه عدل را جزو اصول اعتقادات قرار داد ؟ شما می دانيد . عدل دنباله ی توحيد و خداشناسی و اثبات کننده ی معاد است . برای اين که ما خدايی را که اثبات می کنيم خدای حکيم علی الاطلاق است . خدای حکيم علی الاطلاق ،  ما خَلَقْتَ هذا باطِلا . حکيم علی الاطلاق کار بيهوده و عبث نمی کند . کار هدف دار می کند . چون کار هدف دار می کند ، معاد جزو اعتقادات هر بشری ، هر مسلمانی و هرکسی که صاحب فطرت است می شود . در نتیجه خداوند متعال که جهان را آفريده است . آن حکمتش اقتضا می کند معاد باشد . از توحيد منتقل می شويم به معاد . البته از نبوت هم منتقل می شويم به معاد .

عده ای در اسلام پيدا شدند که قائل به جبر ند . اشعری ها معتقدند به جبر . که ائمه علیهم السلام جبر و تفويض را نفی کرده اند. هر دو را نفی کرده اند . هم جبر را ، هم تفويض را . معتقد به جبرند يعنی ما هر کاری می کنيم در واقع خدا اين کار را می کند . سر تاسر قرآن کريم پر است از تذکر به ثواب و عقاب ، و امر و نهی . سر تاسر قرآن و تمام اديان . می گویند اين کار را کنيد به بهشت می رويد . اين کار را بکنيد به جهنم می رويد .  اگر قرار باشد که ما جهنم برويم و مجبور باشيم . پس خدا نعوذ بالله ظالم است و عادل نيست . مثلا شما الان میوه ای  را می خورید، این شما نیستید که می خورید خدا مجبورتان کرده است؛ شما نمی خوريد ، نخوردنتون کار شما نيست کار خداست . آن که نماز می خواند ،خدا مجبورش ميکند . آن که کار بد می کند ، خدا مجبورش ميکند . پس برای چه خدا می برد جهنم ؟ ثواب و عقاب ، بهشت و جهنم اگر انسان جبری باشد ، لازمه اش عدم عدالت خداست . شيعه چون مي گوید  لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ بَلْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْن  پس عدالت خدا را اثبات می کند .

 عدالت از صفات خداست . اين صفت نشان دهنده ی آزادی و اختيار انسان است لذا جزو اصول اعتقادات شيعه شده است. پس عدل جزو اصول اعتقادات شيعه است به خاطر اين که شيعه معتقد به اختيار است . نه جبر و نه تفويض .