حضرت علی (ع) در فرهنگ غدیر

«فاما على عليه السلام فانه عندنا بمنزلة الرسول (صلى الله عليه و آله و سلم) فى تصويب قوله و الاحتجاج بفعله و وجوب طاعته...» (2)حضرت امير المؤمنين على عليه السلام نزد ما همانند وجود مبارك رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) است، از نظر«عصمت‏» در گفتار، و تمسك به رفتار و اطاعت و پيروى واجب از دستوراتش...

• خط على و آئين و افكار وى، همان خط خدا و اسلام حقيقى است، و نزديكى به ‏آن حضرت و دوستدارى وى، نزديكى به خدا و دوستدارى ‏«الله‏» است، و بر عكس، دورى از على دورى از خداست.
• در اين حديث‏ «على‏» پرچم هدايت و توحيد معرفى گرديده، راهيان راه او افراد هدايت‏ يافته و حقجو مى‏ باشند
• :خداوند «على‏» را در اين فرازها «امام‏» و پيشواى اوليايش قلمداد نموده كه اسوه بودند آن حضرت را در بر دارد.
• :امير المؤمنين على عليه السلام در اين جملات ‏«نور» مسلمانان مطيع و متعهد بيان گرديده و در واقع اوست كه انسان‏هاى بيدار را از جهل و ضلالت و تاريكى ‏هاى مختلف نجات مى ‏دهد...

• -قال رسول الله (ص) :اوحى الى ربى ما اوحى ثم قال: «يا محمد!اقرء على على بن ابى طالب عليه السلام ‏«امير المؤمنين‏»فما سميت‏ به احدا قبله و لا اسمى بهذا احدا بعده‏» (7)رسول خدا مى ‏فرمايد: پروردگار عالم براى من‏«وحى‏»كرد و در آن مرا مامور ساخت كه: على عليه السلام را با لقب‏ «امير المؤمنين‏» بخوانم، و فرمود: تا به حال كسى را با اين لقب نخوانده‏ام، و به كسى نيز آن را نخواهم داد!!اين حديث‏ بطور صريح لقب‏ «امير المؤمنين‏» را از افتخارات خاص حضرت ‏«على‏» مى ‏شمارد،
• عن ابى عبد الله (ع) قال:لما نزلت ولاية على بن ابى طالب، و كان من قول رسول الله (ص) :سلموا على على بامرة المؤمنين...فقالا امن الله او من رسوله يا رسول الله فقال رسول الله (ص) من الله و من رسوله... (8) امام صادق عليه السلام مى‏ فرمايند:چون دستور ولايت و جانشينى على عليه السلام از جانب خدا نازل شد،پيامبر خدا در كلامش فرمود:به على عليه السلام با عنوان ‏«امير المؤمنين‏»سلام دهيد، همه اطاعت كردند در اين ميان ‏«ابو بكر و عمر» كه حضور داشتند، پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) آنان را نيز مامور كرد كه به على عليه السلام با همين عنوان تبريك گفته و سلام دهند.ابو بكر و عمر گفتند:هم فرمان خداوند است، و هم فرمان من...
• -قال رسول الله (ص) :«...يا ام سلمة!هذا على امير المؤمنين، و سيد المسلمين،وصيى و وعاء علمى و بابى الذى اوتى منه،اخى فى الدنيا و الاخرة...» (9)«ابن عباس‏»مى‏ گويد:در حالى كه رسول خدا با همسرش‏«ام السلمة‏»نشسته بود،على عليه السلام وارد شده،و پيامبر خدا فرمودند:اى ام اسلمة!اين على بن ابى طالب است،گوشت و خون او،از گوشت و خون من است،او نسبت‏به من همچون هارون است‏به موسى جز اين كه بعد از من پيامبرى نخواهد آمد،اى ام السلمه!اين على‏«امير المؤمنين‏»است،او سرور مسلمانان،و وصى من،و جانشين علم من است او درى است كه از طريق آن به سوى من مى ‏آيند!!او در دنيا و آخرت برادر من است.در اين حديث كه از طريق اهل سنت نيز آمده است،مضامين بسيار فراوانى نهفته است:على عليه السلام بترتيب‏«عدل و نفس‏»پيامبر،و سپس‏«امير المؤمنين‏»و«سرور مسلمانان‏»و«جانشين پيامبر»معرفى گرديده و آنگاه ولايت على تنها«مسير رسالت نبوى‏»عنوان گرديده است!
• -قال رسول الله لانس:يا انس اول من يدخل عليك من هذا الباب‏«امير المؤمنين‏»و سيد المسلمين.و قائد الغر المحجلين و خاتم الوصيين....اذ جاء على صلوات الله عليه و آله فقال (ص) :من هذا يا انس؟ فقلت:على... (10)«انس بن مالك‏»گويد:روزى پيامبر خدا خطاب به من فرمودند:اى انس!نخستين شخصى كه از اين در وارد مى ‏گردد«امير المؤمنين‏»است،او پيشواى مسلمانان،و رهبر و بزرگ بزرگان،و پايان دهنده اوصيا است،ناگاه على عليه السلام از در وارد شد،پيامبر خدا فرمودند:يا انس!او كيست؟جواب دادم:على عليه السلام است،پيامبر از جايش بلند شده،و دست در گردن آن حضرت نموده،و با احترام بى نظير با مولاى متقيان بر خورد كرد.اين احاديث نمونه مى‏رساند كه لقب‏«امير المؤمنين‏»يك تاج افتخارى انحصارى بر سر مبارك على بن ابى طالب از سوى پروردگار عالم است،و هيچ كس حق ندارد خود را«امير المؤمنين‏»بنامد،و رسول خدا در زمان حيات خويش على عليه السلام را با آن لقب خطاب مى‏كرد،و در جريان‏«غدير خم‏»همه مسلمانان از جمله‏«شيخين‏»مامور گرديدند على عليه السلام را با اين عنوان مخاطب قرار داده،و به وى ولايتش را تبريك گويند.

• مرحوم‏«علامه امينى‏»از كتاب‏«مناقب خوارزمى‏»نقل مى‏ كنند كه آورده است:«الصراط صراطان:صراط فى الدنيا،و صراط فى الاخرة،فاما صراط الدنيا فهو على بن ابى طالب،و اما صراط الاخرة فهو جسر جهنم من عرف صراط الدنيا جاز على صراط الاخرةصراط دو صراط است:يكى در دنيا و ديگرى در آخرت،صراط دنيا همان‏«على بن ابى طالب‏»است ولى صراط آخرت پلى است كه بر روى جهنم نصب گرديده،هر كس صراط دنيا را بشناسد از صراط آخرت به آسانى مى ‏گذرد!!! (18) اين حديث علاوه بر اينكه على عليه السلام و ولايت او را«صراط‏»معرفى مى‏ كند، راه نجات در آخرت را نيز به آن مرتبط مى ‏سازد،و كسى كه در دنيا معرفت ولايت على را پيدا نكند،بر جهنم سقوط مى‏ نمايد....
• و در كتاب شريف‏«بحار الانوار»مرحوم‏«علامه مجلسى‏»بيست و پنج‏حديث از طريق سنى و شيعه نقل مى ‏كنند كه مولاى متقيان‏«على بن ابى طالب عليه السلام‏»صراط مستقيم و همان ميزان و راه خدايى است كه پروردگار عالم آياتى را در اين زمينه در قرآن مجيد نازل فرموده است،و از جمله آنها است:«جابر بن عبد الله انصارى‏»:ان النبى هيا اصحابه عنده،اذ قال: (و اشار بيده الى على (ع) هذا صراط مستقيم فاتبعوه الاية فقال النبي:كفاك يا عدوى؟«جابر بن عبد الله انصارى‏»مى‏گويد:ما در كنار پيامبر خدا نشسته بوديم كه صحبت از«صراط مستقيم‏»بود،و يكى از«صحابه‏»عند و لجاجت كرد،رسول خدا صلى الله عليه و آله اصحابش را جمع كرد، و با اشاره به مولاى متقيان على عليه السلام فرمودند:«اين صراط مستقيم‏» (19) است،از وى تبعيت كنيد، سپس خطاب به آن مرد لجوج فرمود:آيا براى تو كافى است؟! (20)

• هنگامى كه امام عليه السلام به دنيا آمد تا سه روز ديده نگشود،چون رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم آمد ديده به چهره آن حضرت گشود،رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:او مرا به نگريستن مخصوص داشت و من او را به علم مخصوص داشتم. (43)
•  هرگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مى‏ خواست از نشستن برخيزد كسى جز على عليه السلام دست حضرتش را نمى‏ گرفت. (44)
• پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هنگام نشستن به على عليه السلام تكيه مى‏ داد. (45)
• از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم درباره برخى از ياران پرسشى شد و حضرت پاسخ داد،كسى گفت:پس على چه؟فرمود:تو مرا از مردم پرسيدى نه از خودم (و على به منزله خود من است) . (46)
• ـپيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به على عليه السلام فرمود:تو چون جان در بدن منى،تو با من چون پرتوى هستى كه از پرتوى گرفته شده باشد،تو از منى و من از تو،على با من‏چون سر به بدن من است. (47)
• امام صادق عليه السلام فرمود:پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عرق را از چهره على عليه السلام پاك مى‏كرد و به صورت خود مى‏ كشيد. (48)
• پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم على را با لشگرى گسيل داشت و دست به دعا برداشته،عرضه داشت:خداوندا!مرا نميران تا دوباره على را به من بنمايى. (49)
• ـابن عباس رضى الله عنه گويد:رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در جاى خود و جاى نماز خود نشسته بود و گروهى از مهاجر و انصار نزد او بودند كه جبرئيل عليه السلام فرود آمد و گفت:اى محمد،حضرت حق تو را سلام مى‏ رساند و گويد:على را فراخوان و او را مقابل خود بنشان.جبرئيل عليه السلام به آسمان بالا رفت،پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم على را فراخواند،او را حاضر كردند،پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم حضرتش را مقابل خود نشاند،جبرئيل بار ديگر فرود آمد و طبقى از خرما همراه داشت،آن را ميان آن دو نهاد و گفت:بخوريد.هر دو خوردند،سپس طشت و ابريقى حاضر ساخت و گفت:اى رسول خداـكه درود خدا بر تو و خاندانت بادـخداوند تو را امر مى‏كند كه آب بر دست على بن ابى طالب بريزى.پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:گوش به فرمان و مطيع خدايم و آنچه پروردگارم فرموده انجام مى‏ دهم.ابريق را برگرفت و ايستاده آب بر دست على بن ابى طالب عليه السلام مى‏ريخت .على عليه السلام عرضه داشت:اى رسول خدا،من سزاوارترم كه آب بر دست شما ريزم،فرمود:اى على،خداوند مرا بدين كار دستور داده است.آن گاه هر چه آب بر دست على عليه السلام مى‏ ريخت قطره‏اى از آن در طشت نمى‏ چكيد.على عليه السلام عرضه داشت:اى رسول خدا،نمى‏ بينم كه چيزى از آب در طشت بريزد؟!فرمود:اى على،فرشتگان در گرفتن آبى كه از دست تومى‏چكد با هم مسابقه مى‏ دهند و با آن چهره خود را مى‏شويند و بدان تبرك مى‏ جويند! (50)
• ابن ابى الحديد گويد:سال ميلاد على عليه السلام همان سالى است كه رسالت (51) رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شروع گرديد و صداهايى از سنگها و درختان به گوش او مى‏ رسيد و پرده از ديدگانش برطرف شد و اشخاص و انوارى را مشاهده نمود.و خود پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم آن سال و ميلاد على عليه السلام در آن را به فال نيك مى‏ گرفت،و در شب ولادت آن حضرت به خانواده خود فرمود:امشب مولودى براى ما زاده شد كه خداوند به بركت او درهاى بسيارى از نعمت و رحمت خويش را به روى ما خواهد گشود. (52)
• عقاد گويد:على در دل كعبه زاده شد،و ميلاد او در آنجا نويد دوران نوينى را براى كعبه مى‏ داد.و او مسلمان زاده شد،زيرا (نخستين بار) ديدگانش را به روى رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم گشود. (53)
• عبد الكريم خطيب گويد:رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در شب هجرت على را فراخواند و از او خواست كه در جايى كه خود به عادت هميشگى در آنجا مى ‏آرميد بخوابد و آن برد حضرمى را كه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به خود مى‏ پيچيد به خود پيچيد،تا وقتى بيننده‏ اى مى‏ نگرد تصور كند پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم برد حضرمى را به خود پيچيده و در بستر خويش آرميده است.من گمان مى‏ كنم تاكنون هيچ كسـحتى شيعيان على عليه السلام نيزـبدين نكته توجه نكرده،زيرا مى‏بينيم كه به اين حادثه‏ التفاتى ندارند،در حالى كه وقتى مى‏بينيم على در جامه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم رفته و در بستر او خوابيده است خواهيم گفت:اين است كه جانشين پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم است. (54)
• پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم داخل خانه فاطمه عليها السلام شد و فرمود:اى فاطمه،امروز پدرت ميهمان توست.فاطمه عليها السلام گفت:پدر جان!حسن و حسين از من خوراكى خواسته‏ اند و من چيزى نداشتم كه براى خوردن به آنان دهم.سپس پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم داخل شد و در كنار على و حسن و حسين و فاطمه عليهم السلام نشست و فاطمه سرگردان مانده بود و نمى‏ دانست چه كند!پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم لختى به آسمان نگريست كه جبرئيل عليه السلام فرود آمد و گفت:اى محمد،خداى برتر و والا سلامت مى‏ رساند و تو را تحيت و گراميداشتى ويژه مى‏ فرستد و گويد:به على و فاطمه و حسن و حسين بگو كه از ميوه‏ هاى بهشت چه ميل دارند؟پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم يك يك آنان را صدا زد و فرمود:خداوند عزت دانست كه شما گرسنه‏ ايد،اينك از ميوه‏ هاى بهشت چه ميل داريد؟آنان به خاطر شرم از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم لب فرو بستند و پاسخى ندادند،حسين عليه السلام گفت:پدرم اى امير مؤمنان،مادرم اى سرور زنان بهشت و برادرم اى حسن پاك،آيا اجازه مى‏دهيد كه من از ميوه‏هاى بهشت برگزينم؟همه گفتند:اى حسين،بگو كه به انتخاب تو خشنوديم.حسين گفت:اى رسول خدا،به جبرئيل بگو:ما خرماى تازه ميل داريم.پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:خدا اين را مى‏ داند.آن گاه فرمود:اى فاطمه،برخيز و به داخل اتاق برو و آنچه آنجا هست بياور.فاطمه عليها السلام به داخل رفت،طبقى ديد از بلور كه حوله‏ اى از سندس سبز بر روى آن كشيده شده و در آن خرماى تازه در غير فصل خود قرار دارد.پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:اى فاطمه،اين از كجاست؟گفت:«از سوى خدا،كه خداوند هر كه را خواهد بى‏ حساب روزى‏ مى ‏دهد» (55) همان گونه كه مريم دختر عمران گفت.پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم برخاست و آن را گرفت و نزد همه نهاد.سپس بسم الله گفت و يك دانه خرما برداشت و در دهان حسين نهاد و فرمود:گوارايت باد اى حسين.سپس دانه ديگرى برداشت و در دهان حسن نهاد و فرمود:گوارايت باد اى حسن.آن گاه دانه سوم را برداشت و در دهان فاطمه نهاد و فرمود:گوارايت باد اى فاطمه.و دانه چهارم را برداشت و در دهان على نهاد و فرمود:گوارايت باد اى على.آن گاه دانه ديگرى به على داد و مى‏فرمود:گوارايت باد اى على.آن گاه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم برخاست و دوباره نشست،سپس همگى از آن خرما خوردند،چون دست كشيدند و سير شدند ظرف خرما به فرمان خدا به آسمان بالا رفت .فاطمه عليها السلام عرض كرد:پدر جان،امروز كار شگفتى از شما ديدم!فرمود:اى فاطمه خرماى اول را كه در دهان حسين نهادم و گوارا بادش گفتم بدان جهت بود كه شنيدم ميكائيل و اسرافيل مى‏ گفتند:گوارايت باد اى حسين،من هم با آنان موافقت كردم.خرماى دوم را كه در دهان حسن نهادم شنيدم جبرئيل و ميكائيل گوارا باد گفتند من هم به موافقت آنها گفتم.خرماى سوم را كه در دهان توـاى فاطمه ـنهادم شنيدم كه حور العين با سرور و شادى در حالى كه از بهشت به سوى ما سركشيده بودند گوارا باد مى‏ گفتند،من نيز به موافقت آنان گفتم.خرماى چهارم را كه در دهان على نهادم ندايى از سوى خداى سبحان شنيدم كه گوارا باد مى‏گفت،من نيز به موافقت او گفتم.سپس چند دانه پى در پى به على دادم و پيوسته صداى خداى سبحان را مى‏ شنيدم كه گوارا باد مى‏گفت.به همين دليل براى تجليل پروردگار عزت برخاستم،و شنيدم كه مى‏ فرمود :اى محمد،به عزت و جلالم سوگند كه اگر از اين لحظه تا روز قيامت به على دانه خرما مى‏ دادى من‏هم بلاانقطاع به او گوارا باد مى ‏گفتم. (56)
• ابو القاسم در اخبار ابى رافع از سه طريق آورده است كه:پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هنگامى كه با خديجه ازدواج كرد به عموى خود ابو طالب گفت:من دوست دارم كه يكى از فرزندانت را به من بسپارى كه مرا يارى دهد و بارى از دوشم بردارد به پاس خدماتى كه به من داشته‏ اى.ابو طالب گفت:هر يك را كه مى‏خواهى برگزين.پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم على عليه السلام را برگزيد.پس كسى كه رگ و ريشه ‏اش از چشمه نبوت سيراب شده،درختش پستان رسالت را مكيده،شاخه ‏هايش از چشمه امامت باليده،در خانه وحى رشد يافته،در خانه قرآن تربيت شده و در حال حيات پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم تا دم مرگ حضرتش از او جدا نگشته است با ديگر مردمان قابل مقايسه نيست. (57)
• على عليه السلام در سفرها با پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم مى‏خوابيد،يك شب او را تبى عارض شد كه خواب از ديدگانش ربود،در آن شب پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم نيز به خاطر على بيدار بود و تا صبح پيوسته به او مى ‏نگريست. (58)

•  عظمت و اهميت مطلب دليل اين ادعا است كه خداوند تعالى با تاكيد و تهديد ميفرمايد اگر اين امر را بمردم ابلاغ نكنى در واقع هيچگونه تبليغى از نظر رسالت نكرده‏اى و اين خطاب مؤكد ميرساند كه مضمون آيه درباره جعل حكمى از احكام شرعيه نبوده بلكه امرى است كه تالى تلو مقام رسالت است،در اينصورت بايد مولى بمعنى ولايت و صاحب اختيار باشد تا همه مسلمين از آن آگاه گردند و بدانند كه چه كسى پس از پيغمبر صلى الله عليه و آله مسند او را اشغال خواهد كرد مخصوصا كه اين آيه در غدير خم نزديكى جحفه نازل شده است تا پيغمبر پيش از اينكه حجاج متفرق شوند آنرا بهمه آنان ابلاغ كند زيرا پس از رسيدن بجحفه مسلمين از راههاى مختلف بوطن خود رهسپار ميشدند و ديگر اجتماع همه آنان در يك محل امكان پذير نميشد و البته اين فرمان از چند روز پيش به پيغمبر صلى الله عليه و آله وحى شده بود ولى زمان دقيق ابلاغ آن تعيين نگرديده بود و چون آنحضرت مخالفت گروهى از مسلمين را با على عليه السلام بعلت كشته شدن اقوام ‏آنها در جنگها بدست وى ميدانست لذا از ابلاغ جانشينى او بيم داشت كه مردم زير بار چنين فرمانى نروند بدين جهت‏ خداوند تعالى او را در غدير خم مامور بتوقف و ابلاغ جانشينى على عليه السلام نمود و براى اطمينان خاطر مبارك پيغمبر صلى الله عليه و آله اضافه فرمود كه مترس خدا ترا از شر مردم نگه ميدارد.
• ثانيا رسول خدا صلى الله عليه و آله پيش از اينكه بگويد:من كنت مولاه فرمود:الست اولى بالمؤمنين من انفسهم؟يا الست اولى بكم من انفسكم؟آيا من بشما از خود شما اولى بتصرف نيستم؟همه گفتند بلى آنگاه فرمود:من كنت مولاه فهذا على مولاه قرينه ‏اى كه بكلمه مولى معنى اولى بتصرف و صاحب اختيار ميدهد از جمله اول كاملا روشن است و سياق كلام ميرساند كه مقصود از مولى همان اولويت است كه پيغمبر نسبت‏ به مسلمين داشته و چنين اولويتى را بعدا على عليه السلام خواهد داشت.
• رسول اكرم صلى الله عليه و آله پس از ابلاغ دستور الهى در مورد جانشينى على عليه السلام چنانكه در صفحات پيشين اشاره گرديد بمسلمين فرمود:سلموا عليه بامرة المؤمنين (66) .يعنى بعلى عليه السلام بعنوان امارت مؤمنين سلام كنيد و چنانچه مقصود از مولى دوست و ناصر بود ميفرمود بعنوان دوستى سلام كنيد و سخن عمر نيز كه بعلى عليه السلام گفت مولاى من و مولاى هر مرد مؤمن و زن مؤمنه شدى ولايت و امارت آنحضرت را ميرساند.
•  علاوه بر كتب شيعه در اغلب كتب معتبر و مشهور تسنن نيز نوشته شده است كه پس از ابلاغ فرمان الهى و دعاى پيغمبر صلى الله عليه و آله كه عرض كرد:اللهم و ال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذلهخداوند اين آيه را نازل فرمود:اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا. (67)يعنى امروز دين شما را كامل كردم و نعمت‏خود را بر شما اتمام نمودم و پسنديدم كه دين شما اسلام باشد.و مسلم است كه موجب اكمال دين و اتمام نعمت ولايت و امامت على عليه السلام است چنانكه پيغمبر فرمود:الله اكبر!على اكمال الدين و اتمام النعمة و رضى الرب برسالتى و ولاية على بن ابيطالب بعدى. (68)(الله اكبر بر كامل شدن دين و اتمام نعمت و رضاى پروردگار برسالت من و ولايت على پس از من.)
• خامسا پيش از آيه مزبور كه مربوط با كمال دين و اتمام نعمت است‏ خداوند فرمايد:
  اليوم يئس الذين كفروا من دينكم فلا تخشوهم و اخشون.يعنى كفار و مشركين كه هميشه در انتظار از بين رفتن دين شما بودند امروز نا اميد شدند پس،از آنها نترسيد و از من بترسيد زيرا آنان چنين مى ‏پنداشتند كه چون پيغمبر اولاد ذكور ندارد كه بجايش نشيند لذا پس از رحلت او دينش نيز از ميان خواهد رفت و كسى كه بتواند پس از او اين دين را رهبرى كند وجود نخواهد داشت ولى در آنروز كه على عليه السلام بفرمان خداى تعالى از جانب رسول خدا بجانشينى وى منصوب گرديد اين خيال و پندار مشركين باطل و تباه گرديد و دانستند كه اين دين دائمى و هميشگى است و اين آيه و دنباله آن كه مربوط با كمال دين و اتمام نعمت است آيه سوم سوره مائده بوده و با آيه تبليغ (يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك...) كه آيه 67 همان سوره ست‏بنحوى با هم ارتباط دارند و از اينجا نتيجه ميگيريم كه مقصود از مولى در كلام پيغمبر صلى الله عليه و آله ولايت و جانشينى على‏ عليه السلام بود نه بمعنى محب و ناصر. (69)
• از تمام معانى مختلفه كه براى كلمه مولى دلالت دارند فقط (اولى بتصرف) معنى حقيقى آنست و معانى ديگر از فروع اين معنى بوده و مجاز ميباشند كه نيازمند باضافه قيد ديگر و محتاج بقرينه ‏اند و از نظر علم اصول حقيقت مقدم بر مجاز ميباشد بنا بر اين كلمه مولا در اين حديث ‏بمعنى صاحب اختيار و اولى بتصرف است.
• چنانكه قبلا اشاره گرديد پس از انجام اين مراسم حسان بن ثابت قصيده‏اى سرود و معنى مولى را كاملا حلاجى نموده و توضيح داد كه بعدها جاى اشكال و ايراد براى مغرضين باقى نماند آنجا كه گويد: فقال له قم يا على و اننى رضيتك من بعدى اماما و هاديادر اين بيت از قول پيغمبر ميگويد كه فرمود يا على برخيز كه من پسنديدم ترا بعد از خود (براى امت) امام و هدايت كننده باشى.اگر مولا بمعنى دوست و ناصر بود پيغمبر بحسان اعتراض ميكرد و مي فرمود من كى گفتم على امام و هادى است گفتم على دوست و ناصر است ولى مى‏ بينيم رسول اكرم صلى الله عليه و آله نه تنها اعتراض نكرد بلكه فرمود هميشه مؤيد بروح القدس باشى و قصيده حسان و اشعار ديگران كه در اين مورد سروده ‏اند در كتب معتبر اهل سنت قيد شده است.بعضى از علماء اهل سنت كه در بن بست گير كرده و تا حدى منصف بوده ‏اند ناچار باهميت مطلب اقرار نموده و صريحا اعتراف كرده ‏اند كه در آنروز پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله على را بولايت و جانشينى خود منصوب نمود چنانكه سبط ابن جوزى در تذكره پس از شرح معانى كلمه مولى و انتخاب معناى اولى بتصرف بقرينه الست اولى بالمؤمنين من انفسهم مي نويسد:
  و هذا نص صريح فى اثبات امامته و قبول طاعته. (70)و اين خود نص صريح در اثبات امامت على و قبول طاعت او ميباشد.على كيست؟ صفحه 59 ،فضل الله كمپانى

• ايمان و عبادت
• علم و حكمت
• جهاد و شجاعت
• صبر و حلم
• جود و سخاوت
• فصاحت و بلاغت
• عدالت
• رافت
• كتابت وحى
• دانستن قرآن و شان نزول آن
• زهد و پرهيزگارى
• عصمت و طهارت
• خويشاوندى با رسول خدا(ص)
• برادر رسول خدا(ص)
• همتاى فاطمه زهرا(س)
• ايثار
• آيه مباهله
• قضيه سد ابواب
• ساقى حوض كوثر
• على در«اصلاب شامخه و ارحام مطهره‏»
• شهيد محراب