ابعاد شخصیتی امام علی (علیه‌السلام) از دیدگاه مستشرقان

سیمای امیر مؤمنان(ع) آن‌چنان متجلّی و منوّر است که هرکس خواسته به ترسیم آن بپردازد، به ناتوانی خود معترف بوده است. شخصیت آن حضرت چنان راز آمیز است که هیچ‌کس نتوانسته آن را کشف کند و چنین است که اندیشمندانی با اندیشه‌های بلند و ژرف، تا که به ساحت حضرت امیر(ع) رسیده‌اند، بر آستان آن حضرت سر تعظیم و تکریم نهاده و هر یک از آن‌ها فقط به زاویه‌ای از ابعاد شخصیتی آن حضرت اشاره کرده‌اند. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی مناقب امیر مؤمنان(ع)  از نگاه خاورشناسان منصف و بی‌طرف از قبیل: جرج جرداق مسیحی، گابریل آنگیری، ‌هالستر، ژایگر، لامنس مطرح  و بررسی شده است و سرانجام به شبهات برخی از مستشرقان درزمینه‌ی عدم تعیین جانشین از جانب پیامبر’، مأمور شدن ابوبکر به امامت جماعت در نماز از سوی پیامبر’، و ایراد گرفتن نسبت به سیاست امام علی× با روشی توصیفی و تحلیلی پاسخ داده شده است و این نتیجه تبیین گردیده که نویسندگان غیرمسلمان به دلیل نگاه برون‌دینی به شخصیت امام× نتوانسته‌اند به معرفت و درک صحیحی از ابعاد وجودی آن حضرت پی ببرند چنان‌که اندیشمندان مسلمان نیز از پی بردن به کنه شخصیت امام علی× ناتوان مانده‌اند.

کلید واژه‌ها: امام علی(ع)، نهج‌البلاغه، مستشرقان، سیاست علوی، دفع شبهات.

فهرست مطالب (مشاهده متن)

با نگرش به دوره‌های گوناگون تاریخ، برخی از شخصیت‌های بشری، به‌رغم وجود عرصه‌های وحشتناک سقوط و انحطاط در عالی‌ترین مرتبه انسانیت زندگی کرده‌اند و به‌مثابه خورشید در برابر تاریکی‌های دینی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی انسان‌ها درخشیده و تبلور جهانی یافته‌اند.

شخصیت امام علی× پس از پیامبر اکرم(ص)شخصیت سترگ و بی‌نظیری است که از درون کعبه طلوع نموده و تاریخ گذشته را روشن نموده و الگوی جامعی برای آیندگان نیز به شمار می‌رود.

درباره شخصیت آن حضرت موضع‌گیری‌های متفاوتی شده است تاریخ‌نویسان شرق‌شناس به بررسی شخصیت فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی امام علی× پرداخته‌اند. درصحنه جذب و دفع محل توجه دو قطب مخالف قرار گرفته است. خاورشناسان با توجه به فهم اندک خود از شخصیت والای امیر مؤمنان علی× جزو این داوران هستند، نه‌تنها خاورشناسان بلکه هیچ گروه یا فردی نمی‌تواند به‌طور کامل شخصیت امام علی(ع)  را ترسیم و تعریف نماید. ابر مردی چون امیر مؤمنان(ع) به ابدیت تعلق دارد و گذشت قرون در حیات معنوی او، مفهوم مصطلح خود را می‌بازد، ازاین‌رو سخن او هم فقط سخن تاریخ سپری شده نیست، همواره سخن روز است، سخن ابدیت، بی‌پایان و سخن حق بر فروغ است. نهج‌البلاغه‌ او هم یک میراث فرهنگی جاودانه‌ای است که نمی‌توان بر آن بهایی تعیین نمود (جرداق، امام علی(ع)  صدای عدالت انسانی، ص 121).

این مقاله در جلد پنجم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید