ملاک‌های رستگاری جوانان در سیره و سخنان امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)

هدف از آفرینش انسان این است که با انتخاب راه صحیح و پیمودن صراط مستقیم به رستگاری و مقام قرب الهی برسد. در این مسیر نیاز است انسان با راهنمایی افراد آگاه به‌سوی رستگاری رهنمون گردد . ازاین‌رو، تربیت صحیح در تمام سنین، به‌‌ویژه در سنین حساس و نقش‌‌پذیر جوانی تأثیر بسیار مهمی دارد. با تدبر و تحقیق در آیات قرآن، سیره، گفتار و رفتار معصومان(علیهم السلام)، به‌‌خصوص حضرت علی(ع) می‌‌توان ملاک‌های رستگاری را بهتر شناخت و جهت رسیدن به آن تلاش نمود . در این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی سخنان حضرت علی(ع)  به‌‌خصوص نامه 31 نهج‌البلاغه که در وصیت به فرزند صالح و جوان خویش، امام حسن(ع) ، می‌پردازیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که حضرت علی(ع)  نکات تربیتی بسیاری را در اصول و مبانی اعتقادی ازجمله خداشناسی، امام شناسی، جهان‌شناسی و ... را یادآور شده‌‌اند و نیاز ضروری هر جوان هست که آنها را بداند و به کار گیرد.

کلیدواژه‌ها: امیرالمؤمنین، نهج‌البلاغه،‌نامه 31، تربیت دینی، خداشناسی، خودشناسی.

فهرست مطالب (مشاهده متن)

در میان افراد جامعه‌ انسانی، کسانی که از همه آماده‌تر برای هدایت و رشد هستند گروه جوانان می‌باشند، زیرا ضمیر وجودی آنها مهیای پذیرش هر نوع بذری می‌باشد، همانطور که حضرت علی(ع)  دراین‌باره در نامه خود به امام حسن(ع)  می‌فرماید: «إنَّما قَلبُ الحَدَثِ كَالأرضِ الخالِیةِ مَهما أُلقِی فی‌ها مِن كُلِّ شَیءٍ قَبِلَتهُ؛جز این نیست که دل جوان همچون زمین خالی است که هر بذری در آن بکارند می‌پذیرد.» (شریف رضی، نهج‌البلاغه، نامه31)  و به علت وجود همین استعداد است که ضرورت توجه به هدایت جوانان بیشتر مورد تأکید قرار می‌گیرد. این مسئله نشان می‌دهد که جوانان زودتر به‌حق دل می‌بندند. رسول اکرم(ص)می‌فرمایند: به شما درباره‌ی نو بالغان و جوانان به نیکی سفارش می‌کنم زیرا آنها دلی رقیق‌تر و قلبی فضیلت پذیرتر دارند (مظلومی، تربیت از دیدگاه معصومین(، ص‌70) 

ازاین‌رو در حدیثی از پیامبر اسلام(ص)آمده است که: «ان الشیطان یجریده علی وجه من زاد علی الاربعین و لم یتب و یقول بأبی وجه لایفلع؛ شیطان دستش را به‌صورت کسانی که به چهل‌سالگی برسند و از گناه توبه نکنند، می‌کشد و می‌گوید پدرم به فدای چهره‌ای باد که هرگز رستگار نمی‌شود (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 21، ص‌326)  و در پیشانی این انسان نور رستگاری دیده نمی‌شود).

 و درجایی دیگر از ابن عباس نقل شده: «هرکس چهل سال بر او بگذرد و نیکی او بر بدی‌اش غالب نشود آماده آتش جهنم گردد (همان، ص‌325؛ محمدی ری‌شهری، ج 10، پیشین، ص‌4719) قرآن نیز در دنباله‌ی این سخن در آیه‌ای می‌فرماید: (احقاف / 15)  

این انسان لایق و باایمان هنگامی‌که به چهل‌سالگی رسید سه چیز را از خدا تقاضا می‌کند: پروردگارا به من الهام و توفیق ببخش تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم ارزانی داشتی به‌جا آورم. در پایان آیه نیز درخواست دیگری است که پروردگارا من در این سن و سال به‌سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، به مرحله‌ای رسیده‌ام که باید خطوط زندگی من تعیین گردد و تا به آخر عمر ادامه یابد من به مرز 40 سالگی رسیده‌ام و اگر به‌سوی تو نیایم نازیبا است (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 21، ص‌325) 

از این روایات و آیه می‌توان نتیجه گرفت نیکبخت و سعادتمند کسانی هستند که آتش جوانی را به آب حکمت‌فرونشانند و این راه لغزنده را به‌پای فضیلت طی کنند و از نیروی جوانی چراغی روشن برای دوران پیری و (خصوصاً جهان آخرت) نگاه‌دارند.

این مقاله در جلد هشتم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید