آسیب‌ها و موانع همدلی در سیره اخلاقی امام علی (علیه‌السلام)

موانع همدلی به بررسی آفات و آسیب‌هایی می‌پردازد که از ایجاد وفاق و همدلی در میان جامعه جلوگیری می‌کند و ارزش‌ها و اعمال و رفتارهای افراد جامعه اسلامی را تحت‌تأثیر خود قرار داده و باعث تضعیف روحیه همدلی می‌گردد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، با تکیه بر سیره حضرت علی(ع) و آیات قرآن کریم، و روایات معصومین^ و دیدگاه برخی اندیشمندان، پاره‌ای از عواملی که تحقق همدلی و عمل به آن را در فرهنگ اسلامی مُختل می‌سازد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 از مهم‌ترین نتایج تحقیق این است که با توجه به آموزه‌های دینی در سیره اخلاقی امام علی×، موانع تحقق همدلی در فرهنگ اسلامی موارد زیر است: غرور و خودبزرگ‌بینی، بدبینی و منفی‌نگری، انتقادهای ضعیف و مخرّب، تغییر ارزش‌ها در جامعه. درواقع اگر در جامعه اسلامی، عواملی که در تحقق همدلی و عمل به آن نقش مهمّی دارد تغییر کند و همدلی، از جامعه اسلامی و الهی خارج شود، این امر، اغلب سبب دورشدن افراد جامعه از یکدیگر و ترویج فرهنگ خودمداری و انصراف از همدلی با دیگران می‌شود که این امر به نوبه خود موجب زوال و نابودی تحقق همدلی خواهد شد.

کلیدواژ‌ه‌ها: همدلی، آسیب، موانع، حضرت علی(ع) ، قرآن.

فهرست مطالب(مشاهده متن)

ارزش‌های اسلامی ابعاد وسیعی را در برمی‌گیرد، یکی از ابعاد مهم ارزش‌های فرهنگ اسلامی، همدلی بادیگران و موانع آن است. آن‌چه از کلام نورانی حضرت علی(ع)  و آیات قرآن کریم برمی‌آید، این است که همدلی از ارزش‌های فرهنگ اسلامی است و ریشه در متن زندگی و انسانیت انسان دارد. موضوع همدلی و موانع آن در فرهنگ اسلامی، از اهمیّت زیادی برخوردار است، به‌طوری که در بسیاری از آیات و احادیث معصومین(علیهم السلام)، آموزه‌های فراوانی درباره همدلی آن مطرح و هرگونه مانع در ماهیت همدلی، به‌عنوان مانع و آسیب و اِنحراف  شمرده می‌شود و تأکید شده است، که اگر مسلمانان بخواهند فرهنگ اصیل اسلام را پاس بدارند و به سعادت و رستگاری برسند، باید همدلی و وفاق میان خود را پاس بدارند. از آن‌جاکه همدلی که و موانع پیرامون همدلی، همواره در جامعه اسلامی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار بوده است، این موضوع، امروزه از اهمیّت بسیاری برخوردار است، 

به‌طوری که محققان را بر آن داشته تا به‌دلیل حساسیت موضوع، هرکدام از دریچه‌ای به این امر نگریسته و آن را مورد بررسی قرار دهند. یکی از موضوعاتی که در این راستا موردتوجه قرار گرفته است، مسئله موانع همدلی در فرهنگ اسلامی است.

 روشن است كه به‌لحاظ گستردگی فرهنگ اسلامی که بنیان آن براساس قرآن کریم و احادیث معصومین(علیهم السلام) استوار است، موانع همدلی نیز از ابعاد مختلفی قابل‌بررسی است. ارزش‌هایی که در ایجاد همدلی در جامعه اسلامی نهادینه‌شده، براساس اُصول و قوانینی است که جامعه اسلامی آن را از آموزه‌های قرآنی و مکتب والای اسلام فراگرفته و براساس همین اصل، افراد جامعه، همدلی و نوع‌دوستی خود را بر پایه همین ارزش‌ها منطبق می‌سازند. در این‌جا سعی‌شده تا با تکیه بر سیره حضرت عل(ع)و آیات قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم السلام) و هم‌چنین دیدگاه برخی اندیشمندان، به برخی از موانعی که از همدلی و وفاق میان انسان‌ها جلوگیری می‌شود اشاره گردد.

این مقاله در جلد نهم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید