نهجالبلاغه: نامه 69
وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ اِلَى الْحارِثِ الْهَمْدانِىِّ
از نامه هاى آن حضرت است به حـارث هَمْـدانى
وَ تَمَسَّكْ بِحَبْلِ الْقُرْآنِ وَ اسْتَنْصِحْهُ، وَ اَحِلَّ حَلالَهُ، وَ حَرِّمْ حَرامَهُ،
به ریسمان قرآن چنگ زن و از آن طلب پند کن، حلالش را حلال، و حرامش را حرام شمار،
وَ صَدِّقْ بِما سَلَفَ مِنَ الْحَقِّ، واعْتَبِرْبِما مَضى مِنَ الدُّنْيا ما بَقِىَ مِنْها،
به آنچه که از حق گذشته است تصدیق کن، از گذشته جهان براى باقیمانده آن پند گیر،
فَاِنَّ بَعْضَها يُشْبِهُ بَعْضاً، وَ آخِرَها لاحِقٌ بِاَوَّلِها، وَ كُلُّها حائِلٌ مُفارِقٌ.
زیرا بعضى از آن شبیه بعض دیگر است، و انجامش به آغازش مى پیوندد، و همه آن از بین رفتنى و از دست دادنى است.
وَ عَظِّمِ اسْمَ اللّهِ اَنْ تَذْكُرَهُ اِلاّ عَلى حَقٍّ.
نام خدا را بزرگ دار در اینکه از نام خدا جز به حق یاد کنى.
وَ اَكْثِر ذِكْرَ الْمَوْتِ وَ ما بَعْدَ الْمَوْتِ. وَ لاتَتَمَنَّ الْمَوْتَ اِلاّ بِشَرْط وَثيق.
بسیار یاد مرگ و بعد از مرگ باش. مرگ را جز با شرط محکم و استوار آرزو مکن.
وَ احْذَرْ كُلَّ عَمَل يَرْضاهُ صاحِبُهُ لِنَفْسِهِ وَ يُكْرَهُ لِعامَّةِ الْمُسْلِمينَ.
از هر عملى که کننده اش آن را براى خود مى پسندد و براى مسلمین خوشایند نیست برحذر باش.
وَاحْذَرْ كُلَّ عَمَل يُعْمَلُ بِهِ فِى السِّرِّ، وَ يُسْتَحى مِنْهُ فِى الْعَلانِيَةِ.
و از هر برنامه اى که در نهان انجام مى گیرد و در آشکار از آن شرم مى رود دورى کن.
وَ احْذَرْ كُلَّ عَمَل اِذا سُئِلَ عَنْهُ صاحِبُهُ اَنْكَرَهُ اَوِ اعْتَذَرَ مِنْهُ.
از کارهایى که اگر از کننده اش سؤال شود به انکار برمى خیزد یا از آن پوزش مى طلبد بپرهیز.
وَ لاتَجْعَلْ عِرْضَكَ غَرَضاً لِنِبالِ الْقَوْلِ، وَ لا تُحَدِّثِ النّاسَ
آبرویت را نشانه تیرهاى گفته هاى مردم قرار مده، و هر آنچه را شنیدى با مردم
فَكَفى بِذلِكَ كَذِباً، وَ لا تَرُدَّ عَلَى النّاسِ كُلَّ بِكُلِّ ما سَمِعْتَ بِهِ،
در میان مگذار، که همین کار بر دروغگویى کفایت مى کند، و نیز هر آنچه را براى تو مى گویند تکذیب مکن،
ما حَدَّثُوكَ بِهِ، فَكَفى بِذلِكَ جَهْلاً. وَ اكْظِمِ الْغَيْظَ، وَ تَجاوَزْ عِنْدَ الْمَقْدُرَةِ،
که این گواه بر جهل است. خشم را فرو خور، به هنگام توانایى گذشت کن،
وَ احْلُمْ عِنْدَ الْغَضَبِ، وَ اصْفَحْ مَعَ الدَّوْلَةِ تَكُنْ لَكَ الْعاقِبَةُ.
و به وقت غضب بردبار باش، و زمان حکومت و قدرت چشم پوشى داشته باش تا عاقبت خوشى برایت باشد.
وَ اسْتَصْلِحْ كُلَّ نِعْمَة اَنْعَمَها اللّهُ عَلَيْكَ، وَ لاتُضَيِّعَنَّ نِعْمَةً مِنْ نِعَمِ اللّهِ عِنْدَكَ،
از هر نعمتى که خداوند در اختیارت گذاشته به راه صلاح مصرف کن، و هیچ نعمت خداداده را به تباهى نبر،
وَلْيُرَ عَلَيْكَ اَثَرُ ما اَنْعَمَ اللّهُ بِهِ عَلَيْكَ.
باید نشانه نعمت هایى که خداوند به تو داده در تو دیده شود.
وَاعْلَمْ اَنَّ اَفْضَلَ الْمُؤْمِنينَ اَفْضَلُهُمْ تَقْدِمَةً مِنْ نَفْسِهِ وَ اَهْلِهِ وَ مالِهِ،
آگاه باش بهترین مؤمنین بهترین ایشان است در پیش فرستادن جان و اهل و مالش در راه حق،
فَاِنَّكَ ما تُقَدِّمْ مِنْ خَيْر يَبْقَ لَكَ ذُخْرُهُ، وَ ما تُؤَخِّرْهُ يَكُنْ لِغَيْرِكَ خَيْرُهُ.
که هر آنچه از نیکى پیش فرستى براى تو ذخیره شود، و آنچه را به جاى گذارى خیرش براى غیر تو خواهد بود.
وَ احْذَرْ صَحابَةَ مَنْ يَفيلُ رَأْيُهُ وَ يُنْكَرُ عَمَلُهُ،
از همنشینى با کسى که رأیش سست و کارش زشت است بپرهیز،
فَاِنَّ الصّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصاحِبِهِ. وَ اسْكُنِ الاَْمْصارَ الْعِظامَ، فَاِنَّها جِماعُ الْمُسْلِمينَ.
که هر دوستى را از دوستش مى شناسند. در شهرهاى بزرگ مسکن گزین که آنجا مرکز اجتماع مسلمین است،
وَ احْذَرْ مَنازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفاءِ وَ قِلَّةِ الاَْعْوانِ عَلى طاعَةِ اللّهِ.
از اقامت در مراکز غفلت و ستمکارى و آنجا که مددکاران بر طاعت خدا اندکند بپرهیز.
وَاقْصُرْ رَأْيَكَ عَلى ما يَعْنيكَ. وَ اِيّاكَ وَ مَقاعِدَ الاَْسْواقِ،
اندیشه ات را در امورى که به کارت آید مشغول دار. از نشستن در گذرگاههاى بازار حذر کن،
فَاِنَّها مَحاضِرُ الشَّيْطانِ وَ معاريضُ الْفِتَنِ. وَ اَكْثِرْ اَنْ
زیرا آن مراکز محل حضور شیطان و پیش آمدن فتنه هاست. در رابطه با کسى که
تَنْظُرَ اِلى مَنْ فُضِّلْتَ عَلَيْهِ، فَاِنَّ ذلِكَ مِنْ اَبْوابِ الشُّكْرِ.
تو را بر او برترى داده اند زیاد توجه داشته باش،که این توجه از جمله راههاى شکرگزارى است.
وَ لا تُسافِرْ فى يَوْمِ جُمُعَة حَتّى تَشْهَدَ الصَّلاةَ، اِلاّ فاصِلاً فى سَبيلِ اللّهِ،
در روز جمعه سفر مکن تا به نماز جمعه حاضر شوى، مگر سفرى که براى جهاد بروى،
اَوْ فى اَمْر تُعْذَرُ بِهِ. وَاَطِعِ اللّهَ فى جُمَلِ اُمُورِكَ، فَاِنَّ طاعَةَ اللّهِ فاضِلَةٌ عَلى ما سِواها.
یا کارى که نسبت به آن معذورى. در تمام کارهایت از خدا اطاعت کن، که اطاعت از خدا از همه چیز برتر است.
وَ خادِعْ نَفْسَكَ فِى الْعِبادَةِ، وَ ارْفُقْ بِها
نفس خود را در عبادت بفریب، و با او به رفق و مدارا باش
و لا تَقْهَرْها، وَ خُذْ عَفْوَها وَ نَشاطَها، اِلاّ ما كانَ مَكْتُوباً عَلَيْكَ مِنَ الْفريضَةِ،
و به او سختگیرى مکن، و زمانى که نشاط و فراغت دارد به عبادتش آر، مگر در آنچه بر تو واجب است،
فَاِنَّهُ لابُدَّ مِنْ قَضائِها وَ تَعاهُدِها عِنْدَ مَحَلِّها.
که تو را از انجامش و مراعات آن در زمان معینش چاره اى نیست.
وَ اِيّاكَ اَنْ يَنْزِلَ بِكَ الْمَوْتُ وَ اَنْتَ آبِقٌ مِنْ رَبِّكَ فى طَلَبِ الدُّنْيا.
بترس از اینکه مرگ بر تو درآید و تو در آن وقت براى به دست آوردن دنیا از خداوندت فرارى باشى.
وَ اِيّاكَ وَ مُصاحَبَةَ الفُسّاقِ، فَاِنَّ الشَّرَّ بِالشَّرِّ مُلْحَقٌ. وَ وَقِّرِ اللّهَ وَ اَحْبِبْ اَحِبّاءَهُ.
از همنشینى با بدکاران دورى کن، که بدى به بدى پیوندد. خداوند را بزرگ دار و دوستانش را دوست بدار.
وَ احْذَرِ الْغَضَبَ، فَاِنَّهُ جُنْدٌ عَظيمٌ مِنْ جُنُودِ اِبْليسَ. وَالسَّلامُ.
از خشم بپرهیز، که خشم سپاهى بزرگ از سپاهیان ابلیس است. والسلام.