علم امام علی (علیه‌السلام) به قرآن و چگونگی آن
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی(ع) در روزهای چهارشنبه25 دیماه (افتتاحیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان) و اختتامیه کنگره 26 دی 1398 در موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع) برگزار گردید. دبیر خانه کنگره از تاریخ دهم خرداد الی 30 آبانماه شروع به اعلام فراخوان و دریافت آثار در ۳۴ محور در بخشهای مقاله(475اثر)-پایان نامه(69اثر)-کتاب(131اثر)-شعر(305اثر)- هنرهای تجسمی (102اثر)انجام داد.در مجموع ۱۰۸۲ اثر به دبیرخانه کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع) ارسال شد. بعد از ارزیابی اولیه، و نهایی و معرفی آثار برگزیده مقالات منتخب در کتاب کنگره مقالات منتشر شد.
چکیده
با توجه به نقش هدایتگری امام در مکتب تشیع که از ظاهر تا باطن جامعه و انسانها را در بر میگیرد، وی دارای ارتباط قدسی و آگاهی از علم الهی می‌باشد، و دانش او فراتر از علم عادی، دارای مجاری و مبادی خاص و الهی است.
آیات و روایات نیز دلالت بر اثبات دیدگاه اتصال علم امام به خداوند سبحان می‌نماید.
نگاشته حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به صورت کتابخانه ای در مقام بررسی یکی از مجاری علم امام می‌باشد. احادیث، قرآن را از منابع مهم آگاهی و علم گسترده امام بیان نموده‌اند.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، مطابق رهنمود آیات و روایات، ائمه اطهار آگاهی از حقایق و بطون قرآن را از پیامبر اکرم| تعلیم یافته‌اند، از این رو نقش امام نسبت به این علوم، نقشی تبیینی، تفسیری بوده و امام شاخصی برای رفع اختلاف و ظهور علوم انتقالی از پیامبر می‌باشد. البته رسیدن به حقایق قرآن دارای مجاری گوناگونی است، که خداوند به دلیل جایگاهی که برای امام مقرر نموده‌است، او را از آن مبادی بهره‌مند می‌نماید.
کلیدواژه‌ها: قرآن، پیامبر|، امام علی(ع)، علم، بطون.
مقدمه
جانشینی پیامبر به عنوان بحث برانگیزترین مسئله در تاریخ اسلام، همواره اندیشه‌ها را وقف خود نموده و چالش‌هایی عمیق در امت اسلام ایجاد کرده است.
نگاه سطحی یا غالیانه به مسئله جانشینی و امامت، گروه‌هایی از مسلمانان را در معرض خسارت و نقصان و یا اتهام، تکفیر و انکار قرار داده است. اعتقاد و التزام به امامت، مبتنی بر شناختِ صحیح از مقام و ویژگی‌های نهاد امامت است . در میان اوصاف و ویژگیهایی كه برای امام در امامت خاصه مطرح شده است،
مسئله علم و عصمت از نمود و جلوه بیش‌تری برخوردار است ـ این دو صفت دارای پیوندهای عمیقی در تحقق و تبلور می‌باشند ـ اهمیت علم امام در منظومه شناختی(تعیّن یافتن امام) و اعتقادی شیعه و لزوم پاسخ‌گویی به شبهات پیرامون این مسئله، تنیدگی و ارتباط فراوانی با دریافت و فهم دقیق از سرچشمه‌های علم امام دارد.
و نیز مسئله ختم نبوت و چگونگی پیوند آن با موضوع خلافت و ولایت ائمه(علیهم السلام)، مسئله سرچشمه علم امام را به عنوان مسئله‌ای برجسته پراهمیت می‌سازد. اهل سنت با وجود پذیرش بهره‌مندی اهل بیت به ویژه امیرالمؤمنین علی(ع) از دانشی فزون‌تر از دانش دیگر اصحاب ، ـ «روایت «انَا مَدِینَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِی بَابُهَا» که اهل سنت آن را نقل کرده‌اند شاهد محکمی بر این ادعا است ـ مجاری این آگاهی و دانش را از مسیر طبیعی و عادی می‌دانند و باور به سرچشمه‌ها و مجاری ویژه و متمایز را انکار می‌کنند. (ر.ک مصباح یزدی، راهنماشناسی، ص474 و476 و 477؛ رضوانی، مرجعیت دینی اهل‌بیت، ص45ـ 58)
در منظومه اعتقادی شیعه، علم امام از جهاتی همانند علم پیامبر است. از مهمترین منابع و مبادی دانش امام، علوم و آگاهی گسترده و دست نایافتنی برای دیگران است كه پیامبر (ص) به جانشینان خود تعلیم یا انتقال داده است.
این تفکر و باور علاوه بر ادله عقلی و روایی عام از فریقین، برخودار از پشتوانه روایی خاص می‌باشد. مراد از روایات خاص، آموزه‌هایی است كه به تبیین علوم انتقال یافته توسط پیامبر و یا شیوه‌های دیگر همانند علوم با واسطه فرشته، به وصی و جانشین منصوص، منصوب و الهی می‌پردازد. این احادیث با بَرشمردن محتوا و هسته علوم انتقالی، به كیفیت این انتقال و زمان آن نیز اشاره دارد.
