سنت‌های الهی در تاریخ از منظر امیرمؤمنان علی (علیه السلام)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی(ع) در روزهای چهارشنبه25 دیماه (افتتاحیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان) و اختتامیه کنگره 26 دی 1398 در موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع) برگزار گردید. دبیر خانه کنگره از تاریخ دهم خرداد الی 30 آبانماه شروع به اعلام فراخوان و دریافت آثار در ۳۴ محور در بخشهای مقاله(475اثر)-پایان نامه(69اثر)-کتاب(131اثر)-شعر(305اثر)- هنرهای تجسمی (102اثر)انجام داد.در مجموع ۱۰۸۲ اثر به دبیرخانه کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع) ارسال شد. بعد از ارزیابی اولیه، و نهایی و معرفی آثار برگزیده مقالات منتخب در کتاب کنگره مقالات منتشر شد.
چکیده
در قرن‌های معاصر نگرش به تاریخ تغییر کرده است و در مطالعه و پژوهش تاریخ، مباحثی چون فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ، اندیشه‌های جدیدی شکوفا شد.
یکی از مباحث فلسفه نظری تاریخ، این موضوع است که آیا تاریخ بر اساس یک سری قوانین و سنت‌ها سیر می‌کند یا حوادث تاریخی بر اثر تصادف و اتفاق، روی می‌دهد؟ اگر پاسخ مثبت است، سنت‌های حاکم بر حرکت تاریخ چه اموری هستند و چگونه به حرکت تاریخ کمک می‌کنند؟ نگاه دین اسلام و امام علی(ع) به عنوان رهبری دینی به این مسئله چگونه است؟ در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل تاریخی و با استفاده از منابع کتاب خانه‌ای، با مطالعه سخنان امیرمؤمنان(ع) به این نتیجه می‌رسیم که اولاً نگاه دین اسلام و متونی دینی بر سنت‌مند بودن تاریخ استوار است. ثانیاً امام علی(ع) ضمن اثبات وجود سنت‌های حاکم بر تاریخ، بر الهی بودن این سنت‌ها تأکید می‌کند.
کلید واژه‌ها: امام علی(ع)، تاریخ، فلسفه نظری تاریخ، سنت‌مندی تاریخ، سنت‌های الهی، حرکت تاریخ.
فهرست مطالب (مشاهده متن)
مقدمه
در قرن‌های معاصر، با توجه به گسترش علم و دانش، نوع نگاه بشر به همه چیز دچار تحول شد. این مسئله درمورد تاریخ نیز به چشم می‌‌خورد. در قرن‌های گذشته، به تاریخ، به عنوان دانش نقل اخبار و سرگذشت اقوام و ملت‌ها و سرزمین‌های پیشین نگاه می‌شد. اما با دگرگونی زاویه دید بشر به تاریخ، تاریخ به عنوان قافله یک‌پارچه بشری از آغاز تا کنون مورد نظر قرار گرفته و دانشمندان مباحث نظری جدیدی را در مورد سیر کاروان جامعه بشری از روزگار کهن تا کنون مطرح نموده‌اند و در مورد تحولات گذشته به‌صورت یک‌پارچه در بستر زمانی بسیار طولانی پرسش‌های اساسی مطرح شده است، و بدین سان شاخه‌ای از علم تاریخ به نام فلسفه نظری تاریخ تکوین یافته است.
از جمله مسائلی که در فلسفه نظری تاریخ مورد بحث و نظر قرار می‌گیرد، مسئله قانون‌مندی یا سنت‌مندی تاریخ است. این که آیا روند حرکت تاریخ، بر اساس یک سری قوانین حرکت می‌کند یا این که بدون قانون، حوادث روی می‌دهند؟ این پرسشی است که فیلسوفان و نظریه پردازان علم تاریخ بدان پاسخ می‌گویند.
بیشتر فیلسوفان تاریخ بر اساس اصل حکمت الهی و قانون علیت، قانون‌مندی تاریخ را پذیرفته‌اند و تنها برخی از آن‌ها در این باره شبهه دارند (ر.ک: والش، مقدمه‌ای بر فلسفه تاریخ، ص209ـ229؛ زرین کوب، تاریخ در ترازو، ص40ـ52؛ رضوی، فلسفه انتقادی تاریخ، ص211-228). دلایل متعدد عقلی و نقلی یا برون دینی و درون دینی بر اثبات سنت‌مندی تاریخ وجود دارد. از دیدگاه متون دینی نیز قوانینی در تاریخ وجود دارد. توجه متن پیش رو، بررسی قوانین الهی حاکم بر تاریخ از منظر امام علی× است.
