بررسی مناقب علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) در کتاب مناقب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) از دیدگاه اهل‌سنت

«مناقب»، به‌عنوان یکی از منابع مهم تاریخ اسلام، با هدف بیان فضایل و سجایای اخلاقی و اجتماعی افراد، نگارش یافته‌اند. در منابع اسلامی، مناقب و خصوصیات فردی شخصیت‌های بزرگ و تأثیرگذار هم‌چون پیامبر اکرم| مورد بحث و مداقه مناقب‌نویسان قرار گرفته‌اند. اهل‌بیت پیامبر خاتم(ص) از طرفی به‌واسطه مقام امامت نزد شیعیان و از سوی دیگر به‌لحاظ پیوند نسبی و توصیه به احترام آنان نزد اهل‌سنت نیز تکریم گشته‌اند. در میان مناقب بی‌شماری که از اهل‌بیت× به‌دست ما رسیده، منابع فراوانی در فضایل حضرت علی‌بن ابی‌طالب(ع) سخن به‌میان‌رفته که از سوی دانشمندان و بزرگان اهل‌سنت نگارش یافته‌اند که البته این خود نشانی بر تکریم ایشان به‌واسطه همراهی و پیوند نسبی با پیامبر اکرم(ص) و توصیه به احترام به وی نزد اهل‌سنت است. نگارنده در این مجال به برشمردن برخی مناقب بازگو شده اهل‌سنت راجع به اهل بیت نبوی× و به‌طور خاص به بررسی و بازخوانی منقبت حضرت علی‌بن ابی‌طالب× در کتاب «مناقب اهل‌بیت(علیهم السلام) از دیدگاه اهل‌سنت» اثر سیدمحمدطاهر هاشمی شافعی (م 1412 ق) از اندیشمندان صاحب‌نظرِ اهل‌سنت پرداخته و آن را با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. 

از نتایج تحقیق این است که مؤلف سعی کرده تا با روحیه‌ای پژوهش‌گرانه و نگاهی معتدل و به‌دور از غرض‌ورزی، به ذکر روایات متعددی در باب مناقب حضرت علی(ع)،بپردازد، اما نکته مهم این است که نخست، این مناقب تمام فضایل حضرت علی× مندرج در منابع اهل‌سنت نیست، بلکه گزیده‌ای از آن‌ها محسوب می‌شود. در وهله دوم، نویسنده تنها به ذکر عربی و ترجمه فارسی فضایل حضرت بسنده کرده و هیچ تفسیر و تحلیلی که برگرفته از اعتقادات اهل‌سنت باشد، در این خصوص ارائه ننموده است.

کلیدواژه‌ها: امام علی(ع)،، مناقب، فضائل، اهل‌سنت، سیدمحمدطاهر سیدزاده هاشمی شافعی.

فهرست مطالب (مشاهده متن)

بحث از «مناقب» اهل‌بیت که دربردارنده فضایل و امتیازات خاص آن حضرت در میان سایر صحابه و تابعین گرامی پیامبر خاتم(ص)می‌باشد، در میان شیعیان، امری عادی تلقی می‌شود. اما همین موضوع در جمع اهل‌سنت، گاه پدیدهای شگفت و نامأموس محسوب می‌شود که البته این واکنش به‌لحاظ نگاه اعتقادی خاصی است که اهل‌سنت می‌خواهد در فضای آکنده از مجادلات و مباحثات کلامی از معارف پذیرفته شده مذهبی خود دفاع کنند و اندیشه‌شان را برتر نشان دهند و این ویژگی در تمام فرق و مذاهب دینی، چه اسلامی و چه غیراسلامی وجود دارد.

 با وجود چنین دیدگاهی، آثار فراوانی در باب «مناقب» از نویسندگان اهل‌سنت تألیف‌یافته که در این خصوص می‌توان به پژوهش‌هایی چون «کتاب‌شناسی مناقب» دست زد.

این نوشتار با هدف شناسایی و توجه منابع منقبت در میان اهل‌سنت و با تأکید بر یکی از متأخرترین آن‌ها یعنی «مناقب اهل‌بیت(علیهم السلام) از دیدگاه اهل‌سنت» نوشته سیدمحمدطاهر هاشمی شافعی (م 1332ق) به‌رشته تحریر درآمده و فصل «فضایل امام امیرالمؤمنین علی‌بن ابی‌طالب×» مورد بررسی قرار گرفته است.

این مقاله در جلد هفتم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید