نهج‌البلاغه و حقوق بشر

علیرغم نظر كسانی كه غرب و اروپا را، یگانه خواستگاه و حامیان حقوق بشر می‌دانند، اسلام در پایه‌گذاری و دفاع از این موضوع، پیشگام بوده و از هرجهت برتری دارد، هم از نظر سبقت زمانی و هم از نظر جامعیت و كمال؛ زیرا در قرونی كه دادگاه‌های تفتیش عقاید در غرب و اروپا، بدون كمترین اهمیت‌دادن به حق حیات و كرامت انسا‌ن‌ها، صدها هزار بلكه میلیون‌ها انسان را به جرم اظهارعقیده برخلاف كلیسا، به زندگی‌شان خاتمه می‌دادند، نهج‌البلاغه با صریح‌ترین بیان، از حیات انسان‌ها حمایت و از انسان به‌عنوان یك موجود با كرامت یاد كرده، و برای او بهترین نظام حقوقی را پایه‌ریزی و طراحی نموده است. 

در این مقاله به استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی گزاره‌هایی حقوقی نهج‌البلاغه اقدام می‌کنیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد از نظر نهج‌البلاغه، سخن‌گفتن از حقوق بشر، بدون شناخت انسان و نیازمندی‌های او كه موضوع این حقوق است، امكان‌پذیر نیست، بنابراین تنها قانون‌گذار و نظریه‌پرداز حقوق بشر كسی می‌تواند باشد كه شناخت كامل از انسان داشته باشد، در این‌میان نه‌تنها آموزه‌های حقوقی نهج‌البلاغه با دیگر نظام‌های حقوقی برابری می‌كند، بلكه از هر نظر برتری دارد، زیرا از نظر سبقت، در زمانی سخن از حقوق بشر گفته است كه نه خبری از سازمان ملل متحد بود و نه از اعلامیه جهانی حقوق بشر. هم‌چنین در قرن‌هایی كه حق حیات، كرامت انسانی و مساوات، بااندك بهانه‌ای پایمال و قربانی می‌گردید، نهج‌البلاغه با بلیغ‌ترین بیان از آن حمایت كرده است. از نظر اجرا، تمام آموزه‌های حقوقی در حكومت علوی به اجرا درآمده است. از نظر محتوا و جامعیت، با شناخت موضوع حقوق كه انسان باشد صادر و جنبه‌های جسمی و روحی انسان در آن لحاظ شده است.

كلیدواژه‌ها: امام علی(ع)، نهج‌البلاغه، حقوق، حقوق بشر، انسان، حیات، كرامت، مساوات.

فهرست مطالب (مشاهده متن)