معرفی کتاب اخلاق حرفه‌ای در نهج‌البلاغه

گزیده ای از مقدمه

انسان را به صورت های مختلف تعریف کرده اند؛ اما می توان او را حیوانی اخلاقی هم تعریف کرد؛ زیرا اخلاقی که انسان دارد و می تواند داشته باشد هیچ موجود دیگری نمی تواند داشته باشد. از این جهت می توان اخلاق را یکی از فصل های ممیز انسان از حیوان دانست. اخلاق عام ترین معنویتی است که انسان طی تاریخ از آن برخوردار است؛ به این معنا که ممکن است آدمیان در عقاید و اندیشه هایشان با هم اختلاف داشته باشند؛ اما در اخلاق می توانند جمع شوند و همه با معیار اخلاق، رفتارهایشان را تنظیم کنند. با معیار اخلاق می توان آدمیان را به صفات خوب و بد توصیف نمود بی آنکه به اختلافات آنان توجه شود.

از این رو، اخلاق در زندگی بشر، نقش بی بدیلی ایفا کرده و طی تاریخ حیات بشری همواره بدان توجه شده است. در دوره های کمابیش جدیدتر هم اهل علم به آن پرداخته اند و با نگارش کتاب ها و رساله هایی در این باره، چراغ آن را در حوزه دانش و علم روشن نگه داشته اند. هرچه زمان می گذرد، اهمیت آن نیز بیشتر آشکار می شود و در عین حال، به شاخه ها و شقوق مختلف آن توجه می شود. زمانی بود که به اخلاق به عنوان امر بسیط توجه می شد و کلیاتی از آن در جوامع بشری در نظر گرفته می شد؛ اما گذشت زمان حوزه هایی را برای آن تعریف کرد که گاهی سابقه نداشته یا دست کم به این شکل توجه نمی شد. امروزه، دانشمندان، به اخلاق از نظر نظری توجه کرده اند و هم حوزه های عملی آن بسیار وسیع تر شده است. فلسفه اخلاق، اخلاق نظری و فرااخلاق در حوزه نظر و اصناف بسیار گسترده، اخلاق کاربردی مؤیدی هستند بر این ادعا. به جد می توان گفت امروزه به تناسب هر شغلی؛ بلکه برای هر رابطه ای می توان اخلاق خاصی در نظر گرفت؛ به این معنا که انسان به عنوان «عضو یک سازمان» یا به عنوان «یکی از حلقه های یک رابطه» باید اخلاقی را به کار گیرد که اگر از آن سازمان یا فرایند رابطه بیرون آید وضعیتش متفاوت می شود. به همین دلیل، برای هر یک از آنها اخلاق خاصی در نظر گرفته شده است که از مجموعه آنها با عنوان «اخلاق کاربردی» یاد می شود. این اخلاق دارای دو صنف حرفه ای و غیر حرفه ای است؛ برای مثال، اخلاق پزشکی جزو «اخلاق کاربردی حرفه ای» و اخلاق جنسی جزو «اخلاق کاربردی غیرحرفه ای» است.