ویژگی‌های فتنه در کلام امام علی (ع)
امام علی علیه السلام پس از واقعه نهروان، خطبه‌ای می‌خواند و ویژگی‌های فتنه را در آن چنین توصیف می‌نماید:
«إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ، يُنْكَرْنَ مُقْبِلَاتٍ وَ يُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ يَحُمْنَ حَوْمَ الرِّيَاحِ يُصِبْنَ بَلَداً وَ يُخْطِئْنَ بَلَداً».«فتنه‌ها هنگامی که رو می آورند، فضا را به شبهه می آلاین، و چون پشت می کنند (و از بین می روند) آگاهی بخشند. به هنگام روی آوردن، ناشناخته اند؛ اما به هنگام رفتن، کامل شناخته شده‌اند. هجوم‌شان مانند گردبادی است که به شهری فرود می‌آید و شهری را نادیده می گیرد...». (نهج البلاغه، خطبه 93)
در این کلام، فتنه داری این چند ویژگی است:
- آراستگی با حق:آن گاه که فتنه روی می‌آورد، آن گونه نیست که همگان درکش کنند و چنان آشکار نیست که مردم آن را بشناسند، بلکه چنان خود را به حق آراسته و با آن آمیخته است که بسیاری از مردم بدان رو می کنند و همین رمز گسترش فتنه است.
- آشکار شدن ماهیت فتنه بعد از تمام شدنش:مردم هنگامی فتنه را می‌شناسند و چهره واقعی اش را می بینند که جامعه را ترک می کند. این جزئی از ماهیت فتنه است که در پایان راه، پرده از رخ برکشد و باطن نازیبا و بد منظرش را نمایان سازد. آن زمان، بسیاری که خود را در آتش فتنه افکندند و با آن همراه گشته اند، حاصلی جز حسرت و پشیمانی نخواهند داشت.
- کورکننده و تاریک کننده:فتنه همانند بادی که از شهری می گذرد و شهر دیگر را درهم می کوبد، کورکننده و تاریک کننده است. هنگام هجوم فتنه ها چشم ها همدیگر را نمی بینند و انسان ها فریاد یکدیگر را نمی شنوند.
منبع:
- گلبرگ - تیر ماه سال 1389 شماره 120
