تحلیل جایگاه عدالت در تمدن‌سازی علوی
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)
کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی(ع) در روزهای چهارشنبه25 دیماه (افتتاحیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان) و اختتامیه کنگره 26 دی 1398 در موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع) برگزار گردید. دبیر خانه کنگره از تاریخ دهم خرداد الی 30 آبانماه شروع به اعلام فراخوان و دریافت آثار در ۳۴ محور در بخشهای مقاله(475اثر)-پایان نامه(69اثر)-کتاب(131اثر)-شعر(305اثر)- هنرهای تجسمی (102اثر)انجام داد.در مجموع ۱۰۸۲ اثر به دبیرخانه کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع) ارسال شد. بعد از ارزیابی اولیه، و نهایی و معرفی آثار برگزیده مقالات منتخب در کتاب کنگره مقالات منتشر شد.
چکیده
عدالت یکی از شاخصه‌های مهم برای هر حکومت و جامعه‌ای محسوب می‌شود و عنصری ارزشمند است که اجرای صحیح آن مستلزم سازوکارهایی است که ایجاد آن در یک جامعه بسیار دشوار می‌باشد
چنان‌که امروزه اغلب حکومت‌‌ها خصوصاً حکومت‌های اسلامی در اجرای عدالت و ایجاد شاخصه‌های آن در جامعه با مشکل مواجه هستند. برای جوامع اسلامی خصوصاً شیعی، یکی از بهترین الگوهای عملی برای اجرای صحیح عدالت در ساختار جامعه، حکومت علوی می‌باشد که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن عدالت‌محور بودن است؛
عدالتی که برآمده از قرآن و سنت رسول‌الله| و تحت هدایت امام علی(ع) به‌عنوان امام معصوم است. حضرت علی(ع) از دوران امامت و پس از آن در دوران حکومت خودشان در صدد اصلاح جامعه اسلامی برآمدند و ما شاهد تمدن‌سازی بر مبنای عدالت در حکومت علوی می‌باشیم.
بدون تردید حکومت علوی و جایگاه عدالت در آن، توانست الگوی مناسبی برای ادوار بعد جامعه اسلامی باشد؛ چنان‌که حکومت علوی می‌تواند برای اداره جامعه ایران اسلامی امروز ما در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی بر مبنای عدالت، بهترین و مناسب‌ترین الگو باشد.
این نوشتار با بهره‌گیری از منابع تاریخی و با روش گردآوری داده‌های تاریخی و با رویکرد توصیفی،جایگاه عدالت را در تمدن‌سازی علوی مورد بررسی قرار داد.
نتایج تحقیق روشن ساخت که «عدالت» شاخصه اساسی در تمدن‌سازی علوی در ابعاد چهارگانه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن و دلیل اصلی پذیرش حکومت از طرف امام علی(ع) بود.
کلیدواژه‌ها: امام علی(ع)، عدالت، تمدن‌سازی، حکومت علوی.
فهرست مطالب (مشاهده متن)
مقدمه
عدل ازجمله اصلی‌ترین عواملی می‌باشد که موجب قوام عالَم است. به مفهومی دیگر؛ آن چه عالم را سر پا نگه می‌دارد، عدالت است. از منظری دیگر؛ آن‌چه که حقیقت انسان را زیبا و جذاب می‌‌کند، وصف شدن به اوصاف الهی و خوی‌گرفتن به اخلاق الهی است. آن‌چنان‌که خداوند در قرآن انسان‌‌ها را مخاطب قرار داده و درباره عدالت میفرماید:
قرآن، عدالت را به‌عنوان یک فضیلت شمرده و میفرماید: هیچ‌چیز نباید انسان را از جاده عدالت خارج کند و نباید حبّ و بغض در عدالت و جریان آن مؤثر واقع شوند. اگر چنین شود عدالت‌ها گم می‌‌شوند.
یکی از مشکلات اساسی در مورد تمدن‌سازی علوی، تشخیص جایگاه عدالت در آن است که تاکنون به‌صورت کار پژوهشی به آن پرداخته نشده است. این موضوع به تمدن‌سازی اسلامی در دوره معاصر و انطباق آن بر تمدن علوی به‌عنوان حلقه‌‌ای پیوسته با تمدن‌سازی نبوی که اولین پایه‌های آن را رسول‌الله به‌عنوان اولین حلقه این زنجیره، با اقتباس از آموزه‌های قرآن بنا نهاد، کمک شایان توجهی می‌نماید.
عدالت یکی از ارکان تمدن است که در صورت اجرا، هر چیز در جای خود قرار می‌گیرد. پیامبر اسلام در این زمینه فرمودند:
«بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ (کلینی، الکافی، ج5، ص266)؛
آسمان‌ها و زمین با عدالت پابرجاست».
