سیاست‌های اقتصادی حکومت علوی

مدیریت و رهبری صحیح، باعث آبادانی و پیشرفت كشورها می‌شود؛ و تنها راه سعادت انسان در دنیا و آخرت پذیرش قوانینی است كه برگرفته از وحی باشد و حضرت علی (ع) كسی است كه می‌تواند برنامه جامعی برای سعادت بشر پی‌ریزی كند. با توجه به این‌كه حضرت تنها معصومی هستند كه بعد از پیامبر با یك وقفه بیست‌وپنج‌ساله موفق به تشكیل حكومت اسلامی شدند، سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی ایشان در این دوران، با در نظر گرفتن جوّ آن زمان و وضعیت مالی و اقتصادی حکومت‌های پیشین قابل‌بررسی است.

 در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی سیاست‌های اقتصادی حضرت می‌پردازیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد امام علی (ع) برای رسیدن به این منظور، توزیع بیت‌المال را به‌طور مساوی انجام داد و هم‌چنین از ذخیره‌سازی و تأخیر در توزیع بیت‌المال خودداری كرد، این قبیل اقدامات باعث شد وضعیت جامعه دگرگون شود. 

گام بعدی، سیاست‌های اقتصادی امام بود كه با انجام آن‌ها جامعه به رفاه نسبی رسید؛ ازجمله این اقدامات، تلاش در جهت آبادانی و تشویق تولید بود. نتیجه اقدامات امام استقرار عدالت و رفاه مردم شد.

كلید واژه‌ها: امام علی (ع)، سیاست، اقتصاد، بیت‌المال، توزیع، رفاه نسبی.

فهرست مطالب(مشاهده متن)

رسیدگی به امور دنیایی و مادی جهت برآورده ساختن نیازهای خود و دیگران و به تعبیر دیگر؛ فعالیت اقتصادی از دیرباز وجود داشته است. از طرفی انسان برای رسیدن به موفقیت و سعادت در همه زمینه‌ها و خصوصاً درجایی كه پای منفعت و سود آدمی در میان باشد علاوه بر الگوهای نظری در باب اهداف و اصول و روش‌ها، نیازمند الگوهای عینی و عملی كه مصادیق اهداف و روش‌ها را نشان بدهد نیز هست.

 گرچه رهنمودهای گفتاری در تربیت افراد تأثیر دارد اما اقدامات عملی به‌مراتب از شیوه‌های گفتاری مؤثر‌تر است. از این‌رو بررسی و مطالعه شیوه شخصیتی همچون حضرت علی (ع) كه از حیث مصرف، زاهدانه‌ترین زندگی را از خود به یادگار گذاشته است و در تولید، فعال‌ترین افراد در عرصه فعالیت‌های اقتصادی و معیشتی است، در حل معمای پیچیده انسان در دنیای امروز بسیار راهگشاست. متأسفانه برنامه‌های اقتصادی در دوران حکومت حضرت علی (ع) كم‌‌تر مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته است. درصورتی‌که با توجه به این‌كه حضرت تنها معصومی هستند كه بعد از پیامبر با یك وقفه بیست‌وپنج‌ساله موفق به تشكیل حكومت اسلامی شدند، جا دارد همه ابعاد شخصیتی حضرت دقیق و با موشكافی موردبررسی قرار گیرد. تا بدین ترتیب بتوان الگوهای مناسب رفتاری و عملی برای رسیدن به یك جامعه آرمانی را استخراج كرد.

 در این تحقیق سعی شده پیرامون برنامه‌های اقتصادی امام در دوران حكومت و با در نظر گرفتن شرایط آن دوران، هم‌چنین پی‌آمد این برنامه‌ها یعنی رفاه عمومی و عدالت‌خواهی امام كه مبنای اقدامات ایشان بوده است، مطالبی بیان شود. با نگاهی به سیره معصومین^ درمییابیم که تلاش و پرداختن به فعالیت‌های اقتصادی از ویژگی‌های برجسته آن بزرگواران است و آن بزرگواران کارگران و تولیدکنندگان را بسیار تشویق می‌کردند.

وقتی ابعاد گوناگون شخصیت حضرت علی (ع) را موردمطالعه قرار می‌دهیم، می‌بینیم ایشان درعین‌حال که زاهدترین فرد زمان خود است، فعال‌ترین آن‌ها نیز می‌باشد.

 با توجه به این‌که حضرت علی (ع) از یک‌سو در دامان رسول گرامی اسلام پرورش یافتند و از سوی دیگر تنها امام معصومی هستند که موفق به تشکیل حکومت اسلامی شدند، هرچند که این دوران بسیار کوتاه است و در آن سه جنگ تاریخی رقم می‌خورد اما با بررسی سیره امام در همه جوانب و زمینه‌ها، به نکات بسیار ارزشمندی برمی‌خوریم که برای اداره یک حکومت اسلامی بسیار مؤثر و مفید است.

این مقاله در جلد یازدهم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید