احتجاجات امام علی (ع)

 خلقت محمد و على (عليهما‌السّلام) با طينت واحد.
امير المؤمنين (عليه‌السّلام) در ادامه كلامش فرمود: 

خلقت نورى اهل‌بيت (عليهم‌السّلام) و پاكى نسل ايشان‏

«من و اهل‌بيتم نورى بوديم كه چهارده هزار سال قبل از آنكه خداوند آدم را خلق كند در پيشگاه پروردگار مشغول عبادت بوديم. وقتى خداوند آدم را خلق كرد، آن نور را در صلب او قرار داد و او را به زمين فرستاد. سپس آن نور را در صلب نوح در كشتى حمل نمود. سپس در صلب ابراهيم آن را به آتش پرتاب كرد. سپس خداوند همچنان ما را از صلب‌‏هاى با شرافت به‏ رحم‌هاى پاك و از رحم‌هاى پاك به صلب‏‌هاى با شرافت بين پدران و مادران منتقل مى‏‌نمود كه هرگز يكى از آنها به‌صورت زنا با يكديگر ملاقات نكردند»؟

على (عليه السّلام) برادر پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله‏)

شما را به خدا قسم مى‌دهم، آيا اقرار مى‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) بين هر دو نفر از اصحابش برادرى قرار داد و بين من و خودش برادرى قرار داد و فرمود: «تو برادر من و من برادر تو در دنيا و آخرت هستم»؟

سدّ ابواب به‌جز از باب على (عليه‌السّلام‏)

فرمود:

آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) محل مسجد خود را خريد و آن را بنا كرد و سپس (در اطراف آن) ده خانه بنا كرد كه نه (9) خانه براى خود و دهمى را در وسط آنها براى من قرار داد و هر درى كه به مسجد باز مى‏ شد- به‌جز درب خانه مرا- مسدود كرد؟ آنگاه در اين باره بعضى سخنانى گفتند و پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) فرمود: «من درِ خانه‏‌هاى شما را نبستم و نه در خانه او را باز گذاردم، بلكه خداوند به من دستور بستن درِ خانه‏‌هاى شما و باز گذاردن در خانه او را داد». 

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه عمر اصرار داشت شكافى به اندازه چشم از خانه‏‌اش به‏ مسجد باز كند، ولى حضرت اجازه نداد. در بحارالانوار، ج 39، ص 23 روايت كرده كه وقتى پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) دستور مسدود كردن درهاى رو به مسجد را صادر فرمود، عمر بن خطاب آمد و گفت: يا رسول اللَّه، من دوست دارم آنگاه كه شما براى نماز مى‌‏رويد، به شما نگاه كنم. به من اجازه دهيد پنجره‌اى داشته باشم تا از آن به شما نگاه كنم. حضرت فرمود: خدا اجازه نداده است. عمر گفت: پس به اندازه‌‏اى كه صورتم را در آن قرار دهم؟ حضرت فرمود: خدا اجازه نداده است. عمر گفت: به اندازه‌‏اى كه دو چشمم را در آن قرار دهم؟ بازهم حضرت فرمود: خدا اجازه نداده است و اگر بگوئى به اندازه يك سر سوزن، باز هم به تو اجازه نخواهم داد. قسم به آن‌كه جانم در دست اوست، من نه شما را خارج كرده‌ام و نه او را داخل نموده‏‌ام. بلكه خداوند او را داخل نموده و شما را خارج كرده است. و فرمود: «خداوند به حضرت موسى (عليه‌السّلام) دستور داد تا مسجد پاكيزه‏‌اى بنا كند كه جز او و هارون و دو پسرش در آن سكونت نكنند، به من هم دستور داده مسجد پاكيزه‌اى بنا كنم كه جز من و برادرم و دو پسرش در آن سكونت نكنند»؟

اعلام ولايت علی (علیه‌السلام) در غدير خم‏

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در روز غدير خم مرا فرا خواند و ولايت مرا اعلام كرد و فرمود: حاضران به غائبان برسانند.

على (عليه السّلام) ولىّ هر مؤمن‏

فرمود: آيا اقرار مى ‏كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در جنگ تبوك فرمود: «تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى، و تو صاحب اختيار هر مؤمنى بعد از من هستى»؟

على (عليه السّلام) در مباهله‏

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه وقتى پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) اهل نجران را براى مباهله دعوت كرد،كسى جز من و همسرم و دو پسرم را همراه نياورد؟

على (عليه السّلام) در خيبر

فرمود: آيا مى ‌دانيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) پرچم خيبر را به‌دست من سپرد و فرمود: «فردا پرچم را به‌دست كسى خواهم داد كه خدا و رسولش را دوست مى‏‌دارد و خدا و رسولش او را دوست مى‏‌دارند، ترسو و فراركننده نيست و خدا خيبر را به‌دست او فتح مى‏‌كند»؟

على (عليه‌السّلام) در ابلاغ سوره برائت‏

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) مرا براى ابلاغ سوره «برائت» فرستاد، و غير مرا (كه ابوبكر بود) برگردانيد، بعد از آنكه او را فرستاده بود. در بحارالانوار، ج 35، ص 295 از امام صادق (عليه‌السّلام) چنين روايت شده است كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) سوره برائت را به‌دست ابوبكر فرستاد تا در موسم حج براى مردم بخواند. جبرئيل نازل شد كه: «از جانب تو جز على حق ابلاغ ندارد». آن حضرت، على (عليه‌السّلام) را فراخواند و دستور داد تا بر شتر عضباء سوار شود و خود را به ابوبكر برساند و سوره برائت را از او بگيرد و در مكه براى مردم بخواند (براى تفصيل بيشتر به بحارالانوار، ج 35، ص 284، باب 9؛ الغدير، ج 6، ص 341 مراجعه شود) و اين به‌خاطر وحى الهى بود كه فرمود: خداوند علىّ اعلى مى‌فرمايد: «از جانب تو كسى حق رساندن پيام ندارد، مگر كسى كه از خودت باشد»؟

على (عليه‌السّلام) در شدائد پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله‏)

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه هيچ كار مشكلى براى پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) پيش نيامد، مگر آنكه به‌خاطر اطمينانى كه به من داشت، مرا در آن موارد پيش مى‏‌فرستاد. و هيچ‌گاه مرا به اسم صدا نزد، بلكه مى‏‌فرمود: «اى برادرم» و يا «برادرم را به نزد من فراخوانيد»؟

على از پيامبر و پيامبر از على (عليهماالسّلام‏)

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در مورد دختر حمزه بين من و جعفر و زيد قضاوت كرد، در بحارالانوار، ج 20، ص 372 روايت كرده است كه وقتى پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در عمرة القضاء از مكه خارج شد، دختر حضرت حمزه دنبال حضرت آمد و صدا مى‌زد: اى عمو، اى عمو. اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) او را به فاطمه زهرا (عليهاالسّلام) سپرد و فرمود: دختر عمويت را نگهدارى كن. در اينجا اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) و جعفر و زيد بن حارثة بر سر نگهدارى او سخن گفتند. اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) فرمود: من سزاوارترم چون او دختر عموى من است. جعفر گفت: دختر عموى من است و خاله او همسر من است. زيد گفت: دختر برادرم است. پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در اين باره قضاوت كرد كه بايد همراه خاله‏‌اش باشد و فرمود: «خاله به‌منزله مادر است». و به اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) فرمود: «تو از منى و من از توام». و به جعفر فرمود: «تو در خلقت و اخلاق به من شباهت دارى». و به زيد فرمود: «تو برادر ما و از موالى ما هستى». و فرمود: «اى على، تو از منى و من از توام، و تو صاحب‌اختيار هر مؤمن بعد از من هستى»؟

ملاقات‌هاى خصوصى پيامبر و اميرالمؤمنين (عليهماالسّلام‏)

فرمود: آيا اقرار مى‌‏كنيد كه من با پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در هر روز و شب به منزل يكديگر مى‏‌رفتيم و خلوتى داشتيم كه در آن اگر من سؤال مى‌‏كردم، به من جواب مى‏‌گفت و اگر ساكت مى‌‏شدم، خود آن حضرت شروع مى‏‌فرمود.

على (عليه‌السّلام) افضل امّت‏

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) مرا بر جعفر و حمزه فضيلت داد و به فاطمه (عليها‌السّلام) فرمود: «تو را به ازدواج كسى در آوردم كه بهترين اهل‌بيتم و بهترين امتم و مقدّم‌ترين آن‌ها در اسلام و بالاترين آن‌ها در حلم و بيشترين آنان در علم است»؟

على (عليه‌السّلام) سيد عرب‏

فرمود: آيا اقرار مى‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) فرمود: «من آقاى فرزندان آدم هستم و برادرم علىّ آقاى عرب و فاطمه سيّده زنان اهل بهشت و دو پسرم حسن و حسين دو آقاى جوانان اهل بهشت هستند»؟

على (عليه‌السّلام) غسل دهنده پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله‏)

فرمود: آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) به من دستور داد، او را غسل دهم و به من خبر داد كه جبرئيل مرا بر غسل او كمك مى‌‏كند؟

على (عليه‌السّلام) در حديث ثقلين‏

فرمود: شما را به‌خدا قسم مى‏‌دهم، آيا اقرار مى‏‌كنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) در آخرين خطابه‌‏اى كه براى شما ايراد كرد، فرمود: «اى مردم، من در ميان شما دو چيز باقى گذاردم كه تا به آن دو تمسّك داريد، هرگز گمراه نمى‌‏شويد: كتاب خدا و اهل‌بيتم»؟

على (عليه‌السّلام) سابق الى اللَّه‏

على (عليه‌السّلام) در «السابقون السابقون»

فرمود: شما را به‌خدا قسم مى‏‌دهم، آيا مى‏‌دانيد كه وقتى آيه «وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ» (سوره توبه، آيه 100)؛ «سبقت جويندگان اوّل از مهاجرين و انصار» و آيه «السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ» (سوره واقعه، آيه 10)؛ «سبقت جويندگان، سبقت جويندگان، آنان مقرّبان‌‏اند»، نازل شد، در اين باره از پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) سؤال شد. حضرت فرمود: «خداوند اين آيات را در مورد انبياء و جانشينان ايشان نازل كرده است. من افضل انبياء و رسولان خدايم و على بن ابى‌طالب، جانشين من و افضل اولياء است»؟

اجمالى از واقعه غدير خم‏

فرمود: شما را قسم مى‌‏دهم، آيا مى‏‌دانيد كه وقتى اين آيات نازل شد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» (سوره نساء، آيه 59)؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌اید، از خدا و رسول و اولى‌الامرتان اطاعت كنيد» و آيه «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ» (سوره مائده، آيه 55)؛ «صاحب‌اختيار شما خدا و پيامبرش و كسانى‏‌اند كه ايمان آورده و نماز را بپا مى‌‏دارند و در حال ركوع زكات مى‏‌پردازند» و آيه «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً» (سوره توبه:، آيه 16)؛ «گمان مى‏‌كنيد، رها مى ‌شويد، در حالى كه هنوز برای خداوند مشخص نشده است، آنان كه از شما جهاد كردند و غير از خدا و رسولش و مؤمنين محل اعتمادى براى خود بر نگزيدند»،

وقتى اين آيات نازل شد، مردم گفتند: يا رسول اللَّه، آيا اين آيات درباره بعضى‏ از مؤمنان است يا نسبت به همه آنان عموميت دارد؟ خداوند عز و جل به پيامبرش دستور داد تا واليان امرشان را به آنان بشناساند و ولايت را مانند نماز و زكات و روزه و حجّشان برايشان تفسير كند. ازاین‌رو مرا در غدير خم براى مردم منصوب نمود، سپس خطابه‏‌اى ايراد كرد و فرمود: «اى مردم، خداوند مرا به رسالتى فرستاده كه سينه‌ام از آن به تنگ آمده و گمان كردم كه مردم مرا تكذيب مى‏‌كنند، ولى خداوند مرا ترسانيد كه بايد اين پيام را برسانم وگرنه مرا عذاب خواهد كرد».

سپس دستور داد، ندا كنند تا مردم جمع شوند و بعد خطابه‏‌اى ايراد كرد و فرمود:

«اى مردم، آيا مى‏‌دانيد كه خداوند عز و جل صاحب‌اختيار من است و من صاحب‌اختيار مؤمنين هستم و من از خود آنان به ايشان صاحب‌اختيارترم»؟ گفتند: بلى، يا رسول اللَّه.

فرمود: «برخيز، اى على»، من برخاستم و حضرت فرمود: «هر كس من صاحب‌اختيار او هستم، اين «على» صاحب‌اختيار اوست، پروردگارا، هر كس او را دوست مى‏‌دارد، دوست بدار و هر كس او را دشمن مى‌‏دارد، دشمن بدار.

(در همان غدير خم) سلمان برخاست و عرض كرد: يا رسول اللَّه، ولايت و صاحب‌اختيارى او چگونه است؟ فرمود: «ولايت و صاحب اختيارى او همچون ولايت من است، هر كس من نسبت به او از خودش صاحب‌اختيارترم، على هم نسبت به او از خودش صاحب‌اختيارتر است».

خداوند تعالى هم اين آيه را نازل كرد: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» (سوره مائده، آيه 3)؛ «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام كردم و اسلام را به‌عنوان دين شما راضى شدم». پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) سه مرتبه تكبير گفت و فرمود: «اللَّه اكبر، كمال نبوت من و تكميل دين خدا، ولايت على بعد از من است».

در این زمان ابوبكر و عمر برخاستند و گفتند: يا رسول اللَّه، آيا اين آيات به‌خصوص درباره على است؟! فرمود: آرى، درباره او و جانشينانم تا روز قيامت است. گفتند: يا رسول اللَّه، آنان را براى ما بيان فرما. فرمود: برادرم و وزيرم و وارثم و وصيّم و جانشينم در امتم و صاحب‏‌اختيار هر مؤمنى بعد از من، على است، سپس پسرم حسن، سپس پسرم حسين، سپس نه نفر از فرزندان پسرم حسين، يكى پس از ديگرى كه قرآن با آنان و آنان با قرآن‌اند. نه آنها از قرآن جدا مى‏‌شوند و نه قرآن از ايشان جدا مى‌شود تا بر سر حوض بر من وارد شوند».

همه حاضرين (در مجلس مناشده) گفتند: آرى به‌خدا قسم، همه آنچه گفتى دقيقاً شنيديم و حاضر بوديم. و بعضى گفتند: اكثر آنچه گفتى حفظ كرده‌‏ايم؛ ولى همه‏‌اش را به ياد نداريم، ولى اينان كه همه‌‏اش را به ياد دارند، منتخبين و افاضل ما هستند.

اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) فرمود: راست گفتيد. همه مردم در حفظ و به ياد داشتن يكسان نيستند. قسم مى‏‌دهم، آنان را كه اين مطلب را از پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) به ياد دارند كه بپا خيزند و بازگو كنند.

در اينجا زيد بن ارقم، براء بن عازب، ابوذر، مقداد و عمار گفتند: ما شهادت مى‌دهيم كه سخن پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) را به ياد داريم كه بر منبر ايستاده بود و تو در كنار او بودى و مى ‏فرمود: اى مردم، خداوند به من دستور داده كه معرفى كنم، امام شما را و آنكه بعد از من در ميان شما قائم خواهد بود و وصى خود و جانشينم را و آن كسى كه خداوند در كتابش اطاعت او را بر مؤمنين واجب كرده و اطاعت او را قرين اطاعت خود و اطاعت من نموده و شما را در قرآن به ولايت او دستور داده است. من در اين باره- از ترس اهل نفاق و تكذيبشان- به پروردگارم مراجعه كردم، ولى مرا ترسانيد كه بايد اين رسالت را برسانم، وگرنه مرا عذاب مى‌كند.

اى مردم، خداوند در كتابش شما را به نماز امر كرده و من آن را برايتان بيان نمودم و به زكات و روزه و حج دستور داده كه آن را هم براى شما بيان و تفسير نمودم و به ولايت دستور داده و من شما را شاهد مى‏‌گيرم كه ولايت مخصوص اين شخص است- و حضرت دست مباركش را بر على بن ابى‌طالب (عليه‌السّلام) قرار دادند- و سپس براى دو پسرش بعد از او و سپس براى اوصياء از فرزندان‌شان بعد از آن‌هاست. آنان از قرآن جدا نمى‏‌شوند و قرآن از آنان جدا نمى‏‌شود تا بر سر حوضم بر من وارد شوند.

اى مردم، پناه و امامتان بعد از خودم و ولىّ و هدايت‏‌كننده شما را برايتان بيان كردم‏ و او برادرم على بن ابى‌طالب است و او در ميان شما به‌منزله من در ميان شما است. در دين خود از او پيروى كنيد و در همه امورتان از او اطاعت نماييد، زيرا آنچه خداوند از علم و حكمتش به من آموخته، نزد او است. از او بپرسيد و از او و جانشينانش بعد از او بياموزيد.

به آنان چيزى ياد ندهيد و بر آنان پيشى نگيريد و از ايشان عقب نمانيد كه آنان با حق و حق با آنان است، نه ايشان از حق جدا مى‏‌شوند و نه حق از ايشان جدا مى‏‌شود».

على (عليه‌السّلام) در حديث كساء

سليم مى‏‌گويد: سپس على (عليه‌السّلام) فرمود: اى مردم، آيا مى‏‌دانيد كه خداوند در كتابش اين آيه را نازل كرد: «إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً» (سوره احزاب، آيه 33)؛ «خداوند خواسته است كه رجس و پليدى را از شما اهل‌بيت ببرد و شما را پاك گرداند».

پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) مرا و فاطمه و دو پسرم حسن و حسين را جمع كرد و رواندازى (در كتاب احتجاج، روانداز فدكى) بر روى ما انداخت و فرمود: «اينان اهل‌بيت من و فاميل و اقرباى من هستند. آنان را ناراحت مى‏‌كند، آنچه مرا ناراحت مى‏‌كند و مرا اذيت مى‏‌كند، آنچه آنان را اذيت مى‏‌كند و مرا به تنگ مى‏‌آورد، آنچه آنان را به تنگ مى‌‏آورد. رجس و پليدى را از ايشان ببر و آنان را پاك گردان».

امّ سلمه عرض كرد: يا رسول اللَّه، من هم با شما هستم؟ فرمود: «عاقبت تو به خير است، ولى اين آيه فقط درباره من و برادرم و دخترم فاطمه و دو پسرم و نه نفر از فرزندان پسرم حسين، به‌طور خاص نازل شده و احدى غير از آنان در اين آيه همراه ما نيست».

على (عليه‌السّلام) در صادقين‏

سپس على (عليه‌السّلام) فرمود: شما را به خدا قسم مى‌‏دهم، آيا مى‏‌دانيد كه خداوند اين آيه را نازل كرد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ» (سوره توبه، آيه 119)؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد، تقوا پيشه كنيد و با راستگویان باشيد». سلمان عرض كرد: يا رسول اللَّه، آيا اين آيه عموميّت دارد، يا به عدّه خاصّى مربوط است؟ فرمود: امرشدگان همه مؤمنان هستند كه به اين مطلب دستور داده شده‏‌اند؛ ولى «صادقين» مخصوص برادرم على و اوصياء من بعد از او تا روز قيامت است.

على (عليه‌السّلام) به منزله هارون‏

فرمود: شما را به‌خدا قسم مى‏‌دهم، آيا مى‏‌دانيد كه من در جنگ تبوك به پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) عرض كردم: چرا مرا (در مدينه) به‌جاى خود گذاشتى، در جنگ تبوك پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) شخصاً با لشكر حركت كرد و اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام) را به‌عنوان نائب و جانشين خود در مدينه منصوب كرد. منافقان از اين مطلب سوءاستفاده كرده و گفتند: پیامبر (صلى اللَّه عليه و آله) نسبت به على تغيير نظر داده كه او را با خود نبرده است. حضرت در جواب منافقان، فرمودند: «مدينه، جز من يا تو صلاحيت ديگرى را ندارد و تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى، مگر در اينكه پيامبرى بعد از من نيست»؟

على (عليه‌السّلام) از شاهدان بر مردم‏

فرمود: شما را به‌خدا قسم مى‏‌دهم، آيا مى‏دانيد كه خداوند در سوره حج چنين نازل كرد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَ افْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ وَ جاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ، هُوَ اجْتَباكُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِيكُمْ‏ إِبْراهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَ فِي هذا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ، فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلى‏ وَ نِعْمَ النَّصِيرُ» (سوره حج، آيه 78)؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ركوع و سجود بجا آوريد و پروردگار خود را عبادت كنيد و كار نيك انجام دهيد، به اميد آنكه رستگار شويد. در راه خدا آن طور كه سزاوار است، جهاد كنيد. او شما را برگزيد و در دين بر شما سختى قرار نداد، دين پدرتان ابراهيم كه از قبل شما را مسلمان ناميد و در اين باره تا پيامبر شاهد بر شما باشد و شما شاهدان بر مردم باشيد. نماز را بپا داريد و زكات را بپردازيد و به كمك خداوند خود را از معصيت باز داريد. او صاحب‌اختيار شماست و خوب صاحب اختيار و خوب يارى‏‌كننده‏اى است».

(وقتى اين آيه نازل شد) سلمان بپا خاست و عرض كرد: يا رسول اللَّه، اينان چه كسانى هستند كه تو بر آنان شاهدى و آنان بر مردم شاهداند و خداوند آنان را برگزيده و در دين بر آنان سختى قرار نداده، همان كه دين پدرشان ابراهيم است؟ فرمود: از اينان فقط سيزده نفر قصد شده و هيچ كس ديگرى از امت قصد نشده است. سلمان پرسيد: يا رسول اللَّه، آنان را براى ما بيان فرما؟ فرمود: «من و برادرم و يازده نفر از فرزندانم».

على (عليه‌السّلام) در جانشينان پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله‏)

فرمود: شما را به‌خدا قسم مى‏‌دهم، آيا مى‌دانيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) خطابه‏‌اى ايراد كرد- كه بعد از آن خطابه‏‌اى ايراد نكرد- و فرمود: «اى مردم، من در ميان شما دو چيز گرانبها باقى مى‏‌گذارم: كتاب خدا و عترتم، يعنى اهل‌بيتم. به اين دو تمسّك جوئيد كه هرگز گمراه نمى‏‌شويد. خداوند لطيف خبير به من خبر داده و به من وعده داده است كه اين دو از يك ديگر جدا نمى‏‌شوند تا بر سر حوض كوثر بر من وارد شوند».

عمر بن خطاب در حال شبه غضب برخاست و گفت: يا رسول اللَّه، آيا همه‏ اهل‌بيت چنين‌اند؟ فرمود: نه، فقط اوصياء من از اهل‌بيتم كه اوّل آنان برادرم و وزيرم و وارثم و خليفه من در امّتم و صاحب‌اختيار هر مؤمنى بعد از من علىّ (علیه‌السلام) است. سپس پسرم حسن، سپس پسرم حسين، سپس نه نفر از فرزندان حسين، يكى پس از ديگرى تا بر سر حوض كوثر نزد من آيند. آنان شاهدان خدا در زمين و حجّت‏‌هاى او بر خلقش و خزانه‏‌داران علم او و معادن حكمت اويند. هر كس آنان را اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده و هر كس از آنان سرپيچى كند. از فرمان خدا سرپيچى كرده است»؟

كيفيّت مجلس مناشده‏