سخنان امام علی (ع) و طلحه درباره غدیر

• جواب اوّل: معاهده بر صحيفه ملعونه‏:در اينجا على عليه السّلام بپا خاست و از سخن طلحه به غضب آمد و چيزى را كه كتمان مى‏ كرد فاش نمود و مطلبى را روشن كرد كه در روز مرگ عمر فرموده بود ولى مردم مقصود آن حضرت را نفهميده بودند.حضرت رو به طلحه كرد و در حالى كه مردم مى‏ شنيدند فرمود: اى طلحه، بخدا قسم نوشته‏ اى كه روز قيامت با آن خدا را ملاقات كنم محبوبتر از نوشته اين پنج نفر نيست كه در حجة الوداع در خانه كعبه بر سر وفاى به آن هم پيمان شدند كه: «اگر خداوند محمد را بكشد يا بميرد يك ديگر را بر ضدّ من كمك كنند و پشتيبانى نمايند تا به خلافت نرسم»!

• جواب دوم: حديث غدير:حضرت فرمود: اى طلحه، دليل بر بطلان آنچه بدان شهادت دادند2  سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله است كه در روز غدير خم فرمود: «هر كس من نسبت به او از خودش صاحب اختيارترم على هم نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر است». من چگونه مى ‏توانم بر آنان صاحب اختيارتر از خودشان باشم در حالى كه آنان اميران و حاكمان بر من باشند؟!

• جواب سوم: حديث منزلت‏:همچنين سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله كه فرمود: «تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى بجز نبوّت»، آيا نمى‏دانستيد كه نبوّت غير از خلافت است؟ اگر با نبوت چيز ديگرى هم بود پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آن را استثنا مى‏ كرد؟!

• جواب چهارم: حديث ثقلين‏:همچنين سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله كه فرمود: من در ميان شما دو چيز باقى گذاردم كه تا به اين دو تمسّك كرده‏ايد هرگز گمراه نخواهيد شد: كتاب خدا و عترتم 3. از اينان پيشى نگيريد و از اينها عقب نمانيد. به اينان چيزى نياموزيد كه از شما داناترند.بنا بر اين سزاوار است خليفه بر امّت كسى جز داناترين آنان به كتاب خدا و سنّت پيامبرش نباشد، كه خداوند هم مى ‏فرمايد: أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى‏ فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ 4، «آيا كسى كه به حق هدايت مى‏كند سزاوارتر است كه تابع او شوند يا كسى كه هدايت نمى‏شود مگر آنكه او را هدايت كنند، پس چه شده شما را و چگونه حكم مى‏ كنيد»،و نيز مى ‏فرمايد: وَ زادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ 5، «در علم و جسم او را وسعت عنايت نمود»، و مى ‏فرمايد: أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ6 ، «يا اثرى باقى مانده از علم، اگر راستگو هستيد»، و نيز پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مى ‏فرمايد: «هيچ امّتى اختيار حكومت خود را بدست كسى نمى‏ سپارند در حالى كه عالم‏تر از او در ميانشان باشد مگر آنكه كارشان همچنان رو به پائين مى‏رود، تا به آنچه ترك كرده ‏اند باز گردند». پس ولايت جز امير بودن بر امّت نيست.

• جواب پنجم: حديث تسليم به إمرة امير المؤمنين‏:دليل بر دروغ و باطل و ناحقّ‏شان اين است كه آنان به دستور پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بر من بعنوان «امير المؤمنين» سلام كردند7 . و اين مطلب بر آنان (ابو بكر و عمر) و بر تو (اى طلحه) بخصوص و بر اين كه همراه توست- يعنى زبير- و بر همه امت و بر اين دو نفر- و حضرت به سعد بن ابى وقاص و عبد الرحمن بن عوف اشاره كردند- و بر اين خليفه ظالم شما 8- يعنى عثمان- حجّت است.

• جواب ششم: شوراى شش نفرى عمر:ما گروه شش نفرى شورى همگى زنده هستيم. اگر عمر و اصحابش در نسبت حديث به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله راست مى‏ گفتند پس چرا عمر مرا جزء شورى قرار داد؟ آيا ما را در شورى براى خلافت قرار داد يا غير آن؟ اگر نظرتان اين است كه شورى را براى غير حكومت قرار داد پس اكنون عثمان بر ما امارتى نخواهد داشت،و ما بايد در موضوع ديگرى مشورت مى‏ كرديم چرا كه در اين صورت او به ما دستور داده كه در غير مسأله خلافت مشورت كنيم، و اگر شورى در باره خلافت بوده پس چرا مرا همراه شما داخل شورى نمود؟! چرا مرا خارج نكرد در حالى كه مى ‏گفت: «پيامبر اهل بيتش را از خلافت خارج كرده و خبر داده كه آنان را در خلافت نصيبى نيست»؟!

• جواب هفتم: سخنان عمر هنگام مرگ‏:چرا عمر هنگامى كه ما شش نفر اصحاب شورى را يكى يكى فراخواند به پسرش عبد اللَّه گفت:- (در اينجا حضرت اشاره به پسر عمر كه در مجلس حاضر بود فرمود:) هان، او اينجاست- تو را بخدا قسم مى‏ دهم كه بگوئى وقتى ما خارج شديم پدرت به تو چه گفت؟ عبد اللَّه بن عمر گفت: حال كه مرا قسم دادى9 ، او گفت: «اگر با اصلع10 بنى هاشم بيعت كنند آنان را به وسط جاده روشن خواهد كشانيد و طبق كتاب پروردگارشان و سنّت پيامبرشان بپا خواهد داشت»!سپس حضرت فرمود: اى پسر عمر، در آنجا تو چه گفتى؟ پسر عمر گفت: من به او گفتم: اى پدر، چه مانعى دارى كه او را خليفه قرار دهى؟ حضرت فرمود: عمر چه جوابى به تو داد؟ پسر عمر گفت: او مطلبى گفت كه آن را كتمان مى‏كنم! فرمود: پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آنچه او به تو گفته و تو به او گفته‏ اى به من خبر داده است؟ پسر عمر پرسيد: چه موقع خبر داده است؟! فرمود: در زمان حياتش به من خبر داد، و سپس در آن شبى كه پدرت از دنيا رفت در خواب به من خبر داد، و هر كس پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را در خواب ببيند گويا در بيدارى ديده است.پسر عمر گفت: چه چيزى به تو خبر داده است؟ فرمود: اى پسر عمر، تو را بخدا قسم مى‏ دهم كه اگر برايت نقل كردم گفتارم را تصديق كنى؟ پسر عمر گفت: اگر هم خواستم ساكت مى‏ مانم!حضرت فرمود: وقتى به او گفتى: «چه مانعى دارى كه او را خليفه قرار دهى»؟ گفت: مانع من صحيفه و نوشته ‏اى است كه در بين خود نوشته‏ ايم و معاهده ‏اى كه در كعبه در حجة الوداع بر سر آن هم پيمان‏ شده ‏ايم! پسر عمر در اينجا ساكت ماند و گفت: تو را بحقّ پيامبر قسم مى ‏دهم كه از من دست بردارى! سليم مى‏ گويد: پسر عمر را در آن مجلس مى‏ ديدم كه گريه راه گلويش را بسته بود و از دو چشمانش اشك جارى بود.سپس على عليه السّلام رو به طلحه و زبير و عبد الرحمن بن عوف و سعد بن ابى وقّاص11 نمود و فرمود: بخدا قسم اگر آن پنج نفر (اصحاب صحيفه) بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله دروغ بسته ‏اند ولايت آنها بر شما حلال نيست، و اگر راست گفته ‏اند براى شما حلال نيست مرا همراه خود داخل شورى قرار دهيد، زيرا ورود من در شورى (به گفته شما) مخالفت با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و سرپيچى از فرمان او به حساب مى ‏آيد.

قسم به خدايى كه ما اهل بيت را به نبوّت كرامت داد و محمد صلى اللَّه عليه و آله را از ما قرار داد، و بعد از او به ما كرامت فرمود كه ما را امامان مؤمنين قرار داد، از قول پيامبر صلى اللَّه عليه و آله كسى جز ما نمى ‏تواند ابلاغ نمايد و امامت و خلافت جز در ما صلاحيّت ندارد، و خداوند با ما اهل بيت براى احدى از مردم نصيب و حقّى در خلافت قرار نداده است.رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله خاتم پيامبران است كه بعد از او رسول و نبيّى نيست. خداوند انبياء را تا روز قيامت با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله خاتمه داد، و با قرآن كتابها را تا روز قيامت خاتمه داد. ما را بعد از محمّد صلى اللَّه عليه و آله خلفاء در زمين و شاهدان بر مردم قرار داد، و اطاعت ما را در كتابش واجب كرد و ما را با خود و پيامبرش در اطاعت در چند آيه قرآن قرين قرار داد.خداوند محمد صلى اللَّه عليه و آله را پيامبر و ما را جانشينان بعد از او در ميان خلقش و شاهدان بر خلقش قرار داد، و اطاعت ما را در كتاب منزلش واجب كرد و سپس خداى عز و جل به پيامبرش دستور داد كه اين مطلب را به امتش برساند. او هم طبق دستور خداوند به آنان ابلاغ نمود.

«خدا رحمت كند كسى كه سخن مرا بشنود و آن را در قلب خود جاى دهد و سپس آن را از قول من برساند. چه بسا كسى كه علمى را حمل مى‏كند ولى خود نمى ‏فهمد، و چه بسا كسى كه علمى را براى فهميده ‏تر از خود حمل مى ‏كند. سه چيز است كه قلب فرد مسلمان در آنها خيانت نمى‏كند: خالص كردن عمل براى خداوند، شنوا بودن و اطاعت و خير خواهى براى واليان امر، و همراهى با اجتماع مسلمانان، چرا كه دعوت واليان امر همه مسلمانان را در بر مى‏ گيرد و نيز پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در بيش‏ از يك مورد بپا خاست و فرمود: «حاضران به غائبان برسانند».

• دستور تبليغ ولايت ائمه عليهم السّلام‏
  امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: آنچه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در اين باره فرموده در روز غدير خم و در روز عرفه در حجة الوداع و در روز رحلتش بوده است! در آخرين خطبه ‏اى كه آن حضرت ايراد فرمود نظر كن كه فرمود: 
  «من در ميان شما دو چيز باقى گذاردم كه تا به اين دو تمسّك كرده ‏ايد هرگز گمراه نمى‏ شويد:كتاب خدا و اهل بيتم. خداوند لطيف خبير به من وعده داده است كه اين دو از يك ديگر جدا نشوند تا كنار حوض كوثر بر من وارد شوند مانند اين دو انگشت- كه حضرت به دو انگشت سبّابه و وسط اشاره كردند- كه يكى جلوتر از ديگرى است. به اين دو تمسّك كنيد تا گمراه نشويد و لغزش ننمائيد15. از ايشان جلوتر نرويد و از آنها عقب نمانيد، و به آنها چيزى ياد ندهيد كه از شما داناترند».
  پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به عموم مردم دستور داده كه هر كس از مردم را ديدند واجب بودن اطاعت از امامان آل محمّد عليهم السّلام و واجب بودن حقّشان را برسانند، و اين وظيفه ابلاغ را در هيچ مطلب غير از اين موضوع نفرموده است. در واقع پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به عموم مردم دستور داده كه به مردم برسانند حجّت و دليل كسانى16 را كه همه آنچه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بدان مبعوث شده را، از قول او كسى جز ايشان نمى‏رساند.
  اى طلحه، آيا نمى‏بينى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله- در حالى كه شما هم مى‏ شنيديد- به من فرمود:
  اى برادرم، غير تو قرض مرا ادا و ذمّه مرا برى‏ء نمى‏ كند. تو هستى كه ذمّه مرا برئ مى‏كنى و امانت مرا ادا مى‏ نمايى و طبق سنّت من جنگ مى‏ كنى».
  وقتى ابو بكر حكومت را بدست گرفت آيا قرض و وعده ‏هاى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را ادا كرد17 ؟ من بودم كه آنها را با دليل و شاهد محكم كردم18 و قرض و وعده‏ هاى‏ حضرتش را ادا كردم. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هم به مردم خبر داده بود كه قرض و وعده ‏هاى او را جز من ادا نخواهد كرد. آنچه كه ابو بكر به آنان داد اداى قرض و وعده‏ هاى حضرت نبود، و فقط ادا كردن من قرض و وعده ‏هاى آن حضرت را ذمّه حضرتش را برئ و امانتش را ادا نمود.

• ائمه عليهم السّلام مبلّغين اوامر الهى به مردم‏:از قول پيامبر صلى اللَّه عليه و آله همه آنچه از جانب خداوند عز و جل آورده را فقط امامانى ابلاغ مى‏كنند كه خداوند اطاعت آنان را در كتابش واجب كرده و به ولايت ايشان امر نموده است. آنان كه هر كس از ايشان اطاعت كند خدا را اطاعت كرده و هر كس از آنان سرپيچى كند از خدا سرپيچى نموده است.

وقتى شما از حضور پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بيرون رفتيد، حضرتش به من خبر داد كه مى‏خواست در كتف چه بنويسد و عموم مردم را بر آن شاهد بگيرد، و جبرئيل به او خبر داد كه خداوند عز و جل اختلاف و تفرقه اين امت را مى ‏داند. سپس ورقه‏اى خواست و آنچه مى‏خواست در كتف بنويسد بر من املا نمود و سه نفر را بر آن شاهد گرفت:سلمان و ابوذر و مقداد، و در آن ورقه امامان هدايت را كه خداوند امر به اطاعت آنان تا روز قيامت نموده نام برد. اوّل آنها مرا نام برد و سپس اين پسرم- و حضرت دست خود را به امام حسن عليه السّلام نزديك كرد- سپس حسين و سپس نه نفر از فرزندان اين پسرم- يعنى امام حسين عليه السّلام- اى ابو ذر و اى مقداد29، آيا چنين نبود؟

وصىّ من و صاحب اختيار مردم بعد از من اين پسرم حسن، و پسرم حسن هنگام مرگ آن را به اين پسرم حسين خواهد سپرد. سپس به فرزندان حسين يكى پس از ديگرى منتقل مى‏ شود تا آخرين آنها كنار حوض كوثر بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وارد شود. آنان با قرآن و قرآن با آنها است. از قرآن جدا نمى‏شوند و قرآن از آنان جدا نمى‏ شود.

 بدانيد كه معاويه و پسرش به زودى بعد از عثمان حكومت را بدست مى‏ گيرند، و بعد از آن دو نفر هفت نفر از فرزندان حكم بن ابى العاص يكى پس از ديگرى خواهند آمد كه تكميل دوازده امام ضلالت خواهند بود، و آنان همان كسانى هستند كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آنان را بر منبرش ديد كه امّتش را به صورت قهقرى به عقب بر مى‏گردانند، ده نفر از آنان از بنى اميّه‏اند و دو نفر اين پايه را براى آنان پى ريزى كرده‏اند و گناهان امّت بر عهده آن دو است.