رویکرد عملی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به کرامت انسانی

انسان به‌‌عنوان خلیفه‌‌الله در اسلام جایگاه ویژه‌‌ای دارد و کرامت حقی است که به انسان عطا شده است. ازاین‌رو به کرامت انسان و حفظ آن، هم در آیات قرآنی و هم در آموزه‌‌های اسلامی و سیره اولیای دین به‌‌طور خاص توجه شده است. 

در این میان رویکرد و نگاه ویژه امیرالمؤمنین(ع)  به انسان و حفظ کرامت وی بسیار قابل ‌‌توجه است. این پژوهش در راستای شناخت کرامت انسانی مبتنی بر گفتار و به‌‌ویژه رویکرد عملی امیرالمؤمنین(ع)  انجام شده است. 

در این پژوهش از روش تحلیلی ـ توصیفی و گردآوری‌های اسنادی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله حضرت امیر(ع) امتیازخواهی و سهم‌‌طلبی به دلایلی چون برخورداری از مواهب الهی، داشتن سوابق دینی، ملی، ارزشی، وابستگی نسبی و سببی به نهادهای قدرت و ثروت، کوتاهی در برخورد با نظام‌‌های تکاثر و تفاخر، آداب‌ورسوم غلط فردی و اجتماعی، اجازه ضرر دیدن و ضرر رساندن به افراد جامعه، عدم قاطعیت در اجرای احکام و برخورد با خائنان، پرداختن به مسائل لغو و بی‌‌فایده و عدم حساسیت در مقابل جریانات اجتماعی، شرک، کفر و نمودهای مختلف آن در جوامع انسانی و بی‌‌توجهی به زندگی اخروی، اعمال نظر شخصی در امر مجازات و نپرداختن به امربه‌معروف و نهی از منکر از سوی حاکمان و افراد را موجب بی‌‌عدالتی، نابرابری اجتماعی و سلب کرامت از انسان بیان نموده و فراهم نمودن شرایط و امکانات از طریق ایجاد شالوده‌‌های عدل و قسط توسط حاکمان و تربیت ظرفیت وجودی انسانی را برای دستیابی به تکامل و حفظ کرامت انسان‌‌ها ضروری می‌‌داند و بر ضرورت توجه به تک‌تک انسان‌‌ها تأکید دارد.

کلید واژه‌ها: امام علی(ع) ، کرامت انسانی، مؤلفه‌های کرامت انسانی، رویکرد عملی.

فهرست مطالب (مشاهده متن)

كرامت به‌عنوان حقى تضمین شده، برای تمام ابناء بشری است و همه در كرامت ذاتى كه یک عطیه الهی و خداوندی است، با یكدیگر مساوی‌اند، مگر كسى كه از روى اختیار و به دلایلی چون ارتكاب جنایت و خیانت، اشاعۀ فساد، شرک به خداوند و یا انكار ذات مقدس الهی، این كرامت را از خود و جامعه انسانی سلب کند. البته افرادی که به دلیل استضعاف فكرى و وجدانى،کرامت انسانی‌شان نادیده گرفته می‌شود، از سلب اختیاری کرامت مستثنا هستند (جعفری تبریزی، رسائل فقهى، ص158-157). 

در مقاله‌‌‌ حاضر ‌با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی و گردآوری‌های اسنادی و کتابخانه‌ای، به ‌مبحث کرامت انسانی در سیره عملی امیرالمؤمنین علی(ع)  پرداخته‌‌شده است. 

در پاسخ به سؤال اصلی این پژوهش که عبارت است از: ‌کرامت انسانی و مؤلفه‌های حفظ کرامت انسانی از دیدگاه امام علی(ع)  کدام‌اند؟ مسئله کرامت انسانی بر اساس شاخصه‌‌های متعدد و با ارائه شاهد مثال از سیره و گفتار مولای متقیان(ع)  تبیین و تحلیل گردیده است.

این مقاله در جلد هشتم کتاب کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (ع)‌ موجود می باشد.جهت استفاده از متن کامل مقاله به لینکهای زیر مراجعه کنید