نهجالبلاغه: نامه 41
وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ اِلى بَعْضِ عُمّالِهِ
از نامه‌هاى آن حضرت به یکى از کارگزارانش
اَمّا بَعْدُ، فَاِنّى كُنْتُ اَشْرَكْتُكَ فى اَمانَتى، وَ جَعَلْتُكَ شِعارى وَ بِطانَتى،
اما بعد، من تو را در امانتم (حکومت) شریک خود نمودم، و نسبت به خویش از همه نزدیکتر قرار دادم،
وَ لَمْ يَكُنْ فى اَهْلى رَجُلٌ اَوْثَقَ مِنْكَ فى نَفْسى لِمُواساتى وَ مُوازَرَتى وَ اَداءِ الاَْمانَةِ اِلَىَّ.
هیچ یک از خاندانم، براى موافقت و مدد کردن به من و رساندن امانت به سویم در نظر من مطمئن تر از تو نبود.
فَلَمّا رَاَيْتَ الزَّمانَ عَلَى ابْنِ عَمِّكَ قَدْ كَلِبَ، وَ الْعَدُوَّ قَدْ حَرِبَ، وَ اَمانَةَ النّاسِ قَدْ خَزِيَتْ،
چون دیدى زمانه بر پسرعمویت سخت شد، و دشمن بر او کینه ورزید، و امانت مردم تباه شد،
وَ هذِهِ الاُْمَّةَ قَدْ فَتَكَتْ وَ شَغَرَتْ، قَلَبْتَ لاِبْنِ عَمِّكَ ظَهْرَ الْمِجَنِّ،
و این امّت به فتنه دچار و به خونریزى دلیر و پراکنده و بى پناه شدند، پیمانت را با پسرعمویت دگرگون نمودى،
فَفارَقْتَهُ مَعَ الْمُفارِقينَ، وَ خَذَلْتَهُ مَعَ الْخاذِلينَ، وَ خُنْتَهُ مَعَ الْخائِنينَ!
و همراه جداشدگان از او جدا شدى، و با آنان که دست از یاریش برداشتند همراه گشتى، و با خیانت کنندگان به او خیانت نمودى!
فَلاَ ابْنَ عَمِّكَ آسَيْتَ، وَ لاَ الاَْمانَةَ اَدَّيْتَ.
نه با پسرعمویت همراهى نمود، نه امانت را ادا کردى.
وَ كَاَنَّكَ لَمْ تَكُنِ اللّهَ تُريدُ بِجِهادِكَ، وَ كَاَنَّكَ لَمْ تَكُنْ عَلى بَيِّنَة مِنْ رَبِّكَ،
گویا تلاشت براى خدا نبود، و انگار از جانب پروردگارت حجّتى نداشتى،
وَ كَاَنَّكَ اِنَّما كُنْتَ تَكيدُ هذِهِ الاُْمَّةَ عَنْ دُنْياهُمْ، وَ تَنْوى غِـرَّتَـهُـمْ عَـنْ فَيْـئِـهِمْ.
و مثل اینکه در مقام بودى تا این امت را به خاطر اموالشان فریب دهى، و قصد داشتى غافلگیرشان کرده و بیت المال آنان را غارت کنى.
فَلَمّا اَمْكَنَتْكَ الشِّدَّةُ فى خِيانَةِ الاُْمَّةِ اَسْرَعْتَ الْكَرَّةَ، وَ عاجَلْتَ الْوَثْبَةَ،
چون زمینه تشدید خیانت به امت برایت فراهم شد به سرعت حمله کرده، و به شتاب از جاى جَستى،
وَ اخْتَطَفْتَ ما قَدَرْتَ عَلَيْهِ مِنْ اَمْوالِهِمُ الْمَصُونَةِ لاَِرامِلِهِمْ وَ اَيْتامِهِمُ، اخْتِطافَ الذِّئْبِ الاَْزَلِّ دامِيَةَ الْمِعْزَى الْكَسيرَةِ،
و آنچه توانستى از اموالى که براى بیوه زنان و یتیمان نگهدارى مى شد، مانند گرگ تیزرو که بزغاله مجروح از پا افتاده را برباید ربودى،
فَحَمَلْتَهُ اِلَى الْحِجازِ رَحيبَ الصَّدْرِ بِحَمْلِهِ، غَيْرَ مُتَأَثِّم مِنْ اَخْذِهِ!
و آن مال را با خیال راحت به حجاز منتقل کردى، بدون اینکه در این غارتگرى احساس گناه کنى!
كَاَنَّكَ ـ لا اَبا لِغَيْرِكَ ـ حَدَرْتَ اِلى اَهْلِكَ تُراثكَ مِنْ اَبيكَ وَ اُمِّكَ.
دشمنت بى پدر باد، انگار میراث رسیده از پدر و مادرت را به جانب خانواده ات بردى.
فَسُبْحانَ اللّهِ! اَما تُؤْمِنُ بِالْمَعادِ؟ اَوَ ما تَخافُ نِقاشَ الْحِسابِ!
سبحان اللّه! آیا به قیامت ایمان ندارى؟ و از حسابرسى خدا نمى ترسى؟!
اَيُّهَا الْمَعْدُودُ كانَ عِنْدَنا مِنْ ذَوِى الاَْلْبابِ، كَيْفَ تُسيغُ شَراباً وَ طَعاماً وَ اَنْتَ تَعْلَمُ اَنَّكَ تَأْكُلُ حَراماً، وَ تَشْرَبُ حَراماً؟
اى کسى که نزد ما از خردمندان شمرده مى شدى، چگونه آشامیدن و خوردن این مال را بر خود گوارا مى دانى در حالى که مى دانى حرام مى خورى و حرام مى آشامى؟!
وَ تَبْتاعُ الاِْماءَ، وَ تَنْكِحُ النِّساءَ مِنْ مالِ الْيَتامى وَ الْمَساكينِ وَ الْمُؤْمِنينَ
کنیزان مى خرى، و با زنان ازدواج مى کنى آن هم از مال یتیمان و مساکین و مؤمنان
الْمُجاهِدينَ، الَّذينَ اَفاءَ اللّهُ عَلَيْهِمْ هذِهِ الاَْمْوالَ، وَ اَحْرَزَ بِهِمْ هذِهِ الْبِلادَ.
جهادکننده اى که خداوند این اموال را به آنان بخشیده، و به وسیله آنان این شهرها را حفظ کرده.
فَاتَّقِ اللّه، وَارْدُدْ اِلى هؤُلاءِ الْقَوْمِ اَمْوالَهُمْ،
از خدا پروا کن، به این قوم اموالشان را برگردان،
فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ ثُمَّ اَمْكَنَنى اللّهُ مِنْكَ لاَُعْذِرَنَّ اِلَى اللّهِ فيكَ،
اگر برنگردانى آن گاه خداوند به من قدرت دست یابى به تو را بدهد چنانت عقوبت کنم که عذرخواهم نزد حق باشد،
وَ لاََضْرِبَنَّكَ بِسَيْفِى الَّذى ما ضَرَبْتُ بِهِ اَحَداً اِلاّ دَخَلَ النّارَ.
و با شمشیرم گردنت را بزنم شمشیرى که احدى را با آن نزدم جز اینکه وارد جهنّم شد.
وَ وَاللّهِ لَوْ اَنَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ فَعَلا مِثْلَ الَّذِى فَعَلْتَ،
به خدا قسم اگر حسن و حسینم آنچه را تو انجام دادى انجام مى دادند،
ما كانَتْ لَهُما عِنْدى هَوادَةٌ، وَ لا ظَفِرا مِنّى بِاِرادَة، حَتّى آخُذَ الْحَقَّ مِنْهُما،وَ اُزيلَ الْباطِلَ عَنْ مَظْلَمَتِهِما.
از من نرمشى نمى دیدند، و به مرادى نمى رسیدند، تا اینکه حق را از آنان بازستانم، و باطلى را که از ستمشان به وجود آمده نابود سازم.
وَ اُقْسِمُ بِاللّهِ رَبِّ الْعالَمينَ، ما يَسُرُّنى اَنَّ ما اَخَذْتَهُ مِنْ اَمْوالِهِمْ حَلالٌ لى اَتْرُكُهُ ميراثاً لِمَنْ بَعْدى.
به خداى جهانیان قسم آنچه از مال ایشان برده اى اگر برایم حلال بود شادم نمى کرد که آن را براى اولادم به ارث گذارم.
فَضَحِّ رُوَيْداً، فَكَاَنَّكَ قَدْ بَلَغْتَ الْمَدى، وَ دُفِنْتَ تَحْتَ الثَّرى،
در این غارتگرى آهسته بران، که گویى به مرگ رسیده اى، و زیر خاک دفن شده اى،
وَ عُرِضَتْ عَلَيْكَ اَعْمالُكَ بِالْمَحَلِّ الَّذى يُنادِى الظّالِمُ فيهِ بِالْحَسْرَةِ،
و اعمالت بر تو عرضه شده آن هم در جایى که ستمکار به حسرت فریاد برمى دارد،
وَ يَتَمَنَّى الْمُضَيِّعُ فيهِ الرَّجْعَةَ، وَ لاتَ حينَ مَناص.
و ضایع کننده عمر درخواست برگشت به دنیا دارد، در حالى که آن زمان، زمان رهایى نیست.