نهجالبلاغه: نامه 51
وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ اِلى عُمّالِهِ عَلَى الْخَراجِ مِنْ عَبْدِ اللّهِ عَلِىٍّ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ، اِلى اَصْحابِ الْخَراجِ:
از نامه هاى آن حضرت است بـه مـأمـوران مالیـات از بنده خدا على امیر مؤمنان، به عاملان مالیات:
اَمَّا بَعْدُ، فَاِنَّ مَنْ لَمْ يَحْذَرْ ما هُوَ صائِرٌ اِلَيْهِ لَمْ يُقَدِّمْ لِنَفْسِهِ ما يُحْرِزُها.
اما بعد، هر که از قیامتى که به آن روى خواهد نهاد حذر نکند، چیزى که او را از بلاهاى آن روز حفظ کند پیش نفرستاده.
وَ اعْلَمُوا اَنَّ ما كُلِّفْتُمْ بِهِ يَسيرٌ، وَ اَنَّ ثَوابَهُ كَثيرٌ.
آگاه باشید آنچه از تکالیف به عهده شماست اندک است، و ثوابش بسیار.
وَ لَوْ لَمْ يَكُنْ فيما نَهَى اللّهُ عَنْهُ مِنَ الْبَغْىِ وَ الْعُدْوانِ عِقابٌ يُخافُ
اگر براى آنچه از جانب حق نهى شده مانند ستم و دشمنى کیفرى که از آن بترسند وجود نداشت،
لَكانَ فى ثَوابِ اجْتِنابِهِ ما لا عُذْرَ فى تَرْكِ طَلَبِهِ.
در ثواب اجتناب از آنها آنقدر هست که عذرى براى مردم در ترک طلب آنها نباشد.
فَاَنْصِفُوا النّاسَ مِنْ اَنْفُسِكُمْ، وَ اصْبِرُوا لِحَوائِجِهِمْ، فَاِنَّكُمْ خُزّانُ الرَّعِيَّةِ،
از جانب خود مردم را انصاف دهید، و در برابر انجام حاجاتشان صبر کنید، که شما خزانه داران رعیت،
وَ وُكَلاءُ الاُْمَّةِ، وَ سُفَراءُ الاَْئِمَّةِ. وَ لاتُحْشِمُوا اَحَداً عَنْ حاجَتِهِ،
و وکلاى ملّت، و نمایندگان پیشوایان هستید. احدى را به خاطر نیازش نرنجانید،
وَ لاتَحْبِسُوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ. وَ لا تَبيعُنَّ لِلنّاسِ فِى الْخَراجِ كِسْوَةَ شِتاء وَ لا صَيْف،
و او را از خواسته اش منع ننمایید. اثاث ضرورى زندگى مالیات دهنده از قبیل لباس زمستانى و تابستانى،
وَ لا دابَّةً يَعْتَمِلُونَ عَلَيْها وَ لا عَبْداً، وَ لا تَضْرِبُنَّ اَحَداً
و چهارپاى در دست کار و غلامش را نفروشید، براى گرفتن درهمى
سَوْطاً لِمَكانِ دِرْهَم، وَ لاتَمَسُّنَّ مالَ اَحَد مِنَ النّاسِ مَصَلٍّ وَ لامُعاهَد،
کسى را تازیانه نزنید، به مال احدى از مردم چه مسلمان نمازگزار و چه غیرمسلمانى که در پناه اسلام است دست درازى نکنید،
اِلاّ اَنْ تَجِدُوا فَرَساً اَوْ سِلاحاً يُعْدى بِهِ عَلى اَهْلِ الاِْسْلامِ، فَاِنَّهُ لايَنْبَغى لِلْمُسْلِم اَنْ يَدَعَ ذلِكَ فى اَيْدى اَعْداءِ الاِْسْلامِ فَيَكُونَ شَوْكَةً عَلَيْهِ.
مگر اسب و سلاحى که علیه اسلام به کارگرفته شود، زیرا سزاوار مسلمان نیست اسب و سلاح را در دست دشمنان اسلام واگذاردتا موجب شـوکت ایشان بر ضـد او شـود.
وَ لاتَدَّخِرُوا اَنْفُسكُمْ نَصيحَةً، وَ لاَ الْجُنْدَ حُسْنَ سيرَة،
از خیرخواهى نسبت به خویش، و خوشرفتارى با لشگر اسلام،
وَ لاَالرَّعِيَّةَ مَعُونَةً، وَ لادينَ اللّهِ قُوَّةً.
و یارى رساندن به رعیّت، و تقویت دین دریغ مکنید.
وَ اَبْلُوا فى سَبيلِ اللّهِ مَا اسْتَوْجَبَ عَلَيْكُمْ، فَاِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ قَدِ اصْطَنَعَ عِنْدَنا وَ عِنْدَكُمْ اَنْ
آنچه در راه خدا بر شما واجب است انجام دهید، زیرا خداى سبحان از ما و شما خواسته که او را به اندازه توانایى
نَشْكُرَهُ بِجُهْدِنا، وَ اَنْ نَنْصُرَهُ بِما بَلَغَتْ قُوَّتُنا، وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ.
خود سپاسگزار باشیم، و در نهایت قدرت به یاریش برخیزیم، و قدرتى نیست جز از جانب خــداونـد بـزرگ.