نهج‌البلاغه: خطبه 132
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
از خطبه هاى آن حضرت است در پند و اندرز و اندیشیدن از مرگ
نَحْمَدُهُ عَلى ما اَخَذَ وَ اَعْطى، وَ عَلى ما اَبْلى وَ ابْتَلى.
خداى را مى ستاییم بر آنچه گرفت و آنچه عنایت فرمود، و بر آنچه لطف کرد و بر آنچه آزمایش نمود،
الْباطِنُ لِكُلِّ خَفِيَّة، وَ الْحاضِرُ لِكُلِّ سَريرَة. الْعالِمُ بِما تُكِنُّ الصُّدُورُ وَ ما تَخُونُ الْعُيُونُ.
آگاه به هر نهان است، و حاضر در کنار هر راز، آگاه است به آنچه در سینه ها نهفته، و به خیانت دیده ها عالم است.
وَ نَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ غَيْرُهُ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) نَجيبُهُ وَ بَعيثُهُ،
و شهادت مى دهیم که خدایى جز او نیست، و محمّد صلّى اللّه علیه وآله برگزیده و فرستاده اوست،
شَهادَةً يُوافِقُ فيهَا السِّرُّ الاِْعْلانَ، وَالْقَلْبُ اللِّسانَ.
شهادتى که در آن نهان با آشکار، و قلب با زبان موافق است.
مِنْـها
و از این خطبه است در اندیشیدن از مرگ
فَاِنَّهُ وَاللّهِ الْجِدُّ لاَ اللَّعِبُ، وَ الْحَقُّ لاَ الْكَذِبُ.
به خدا قسم جدّى است نه شوخى، حق است نه دروغ،
وَ ما هُوَ اِلاَّالْمَوْتُ قَدْ اَسْمَعَ داعيهِ، وَ اَعْجَلَ حاديهِ.
و آن نیست مگر مرگ که داعى آن فریادش را به گوش رسانده، و راننده اش با سرعت همه را مى راند.
فَلا يَغُرَّنَّكَ سَوادُ النّاسِ مِنْ نَفْسِكَ، فَقَدْ رَاَيْتَ مَنْ كانَ قَبْلَكَ مِمَّنْ جَمَعَ الْمالَ،
پس انبوه مردمان تو را نفریبد، در حالى که مردمِ پیش ازخود را دیده اى از کسانى که ثروت جمع کردند،
وَ حَذِرَ الاِْقْلالَ، وَ اَمِنَ الْعَواقِبَ ــ طُولَ اَمَل وَاسْتِبْعادَ اَجَل ــ
و از کم شدنش ترسیدند، و به خاطر آرزوى طولانى و دور شمردن مرگ خود را از عواقب خطرناک در امان دیدند،
كَيْفَ نَزَلَ بِهِ الْمَوْتُ فَاَزْعَجَهُ عَنْ وَطَنِهِ، وَ اَخَذَهُ مِنْ مَأْمَنِهِ،
چگونه مرگ بر آنان وارد شد، و آنها را از وطن بیرون کرد، و از جایگاه امنشان برکنار نمود،
مَحْمُولاً عَلى اَعْوادِ الْمَنايا، يَتَعاطى بِهِ الرِّجالُ الرِّجالَ،
بر تخته هاى تابوت حملشان کرد، و مردم آنان را دست به دست مى کردند،
حَمْلاً عَلَى الْمَناكِبِ، وَ اِمْساكاً بِالاَْنامِلِ.
در حالى که بر دوش خود گرفته و با انگشتان نگاهشان مى داشتند.
اَما رَاَيْتُمُ الَّذينَ يَأْمُلُونَ بَعيداً، وَ يَبْنُونَ مَشيداً، وَ يَجْمَعُونَ كَثيراً،
آیا ندیده اید آنان را که دچار آرزوهاى طولانى بودند، و کاخهاى محکم مى ساختند، و ثروت فراوان جمع مى کردند،
كَيْفَ اَصْبَحَتْ بُيُوتُهُمْ قُبُوراً، وَ ما جَمَعُوا بُوراً،
چگونه خانه هایشان تبدیل به گورها شد، و اندوخته هایشان نابود گشت،
وَ صارَتْ اَمْوالُهُمْ لِلْوارِثينَ، وَ اَزْواجُهُمْ لِقَوْم آخَرينَ،
و ثروتشان به وارثان رسید، و زنانشان به ازدواج مردان دیگر درآمدند،
لا فى حَسَنَة يَزيدُونَ، وَ لا مِنْ سَيِّئَة يَسْتَعْتِبُونَ؟!
نه بر حسنات خود توانند افزود،و نه قدرت عذرخواهى از بدیهایشان را دارند؟!
فَمَنْ اَشْعَرَ التَّقْوى قَلْبَهُ بَرَّزَ مَهَلَهُ،وَ فازَ عَمَلُهُ.
آن که تقوا را با عمق دل دریافت در کار خیر سبقت گرفت،و عملش به نتیجه کامل رسید.
فَاهْتَبِلُوا هَبَلَها، وَاعْمَلُوا لِلْجَنَّةِ عَمَلَها،
پس بهره هاى تقوا را غنیمت دانید، و کارى که شما را شایسته ورود به بهشت مى کند انجام دهید،
فَاِنَّ الدُّنْيا لَمْ تُخْلَقْ لَكُمْ دارَ مُقام، بَلْ خُلِقَتْ لَكُمْ مَجازاً لِتَزَوَّدُوا مِنْهَا الاَْعْمالَ اِلى دارِ الْقَرارِ.
زیرا دنیا براى اقامت دائم شما آفریده نشده، بلکه گذرگاهى ساخته شده تا از آن براى خانه ابدى زاد و توشه اى فراهم آورید.
فَكُونُوا مِنْها عَلى اَوْفاز، وَ قَرِّبُوا الظُّهُورَ لِلزِّيالِ.
پس براى کوچ از دنیا عجله کنید، و مرکب ها را براى جدایى از آن آماده سازید.