نهج‌البلاغه: خطبه 165
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
از خطبه هاى آن حضرت است در امر به الفت، و وصف بنى امیّه و یاران خویش
لِيَتَاَسَّ صَغيرُكُمْ بِكَبيرِكُمْ، وَلْيَرْاَفْ كَبيرُكُمْ بِصَغيرِكُمْ.
کوچکتران شما باید به بزرگتران اقتدا کنند، و بزرگترهاى شما باید به کوچکترها مهربان باشند.
وَ لا تَكُونُوا كَجُفاةِ الْجاهِلِيَّةِ، لا فى الدِّينِ يَتَفَقَّهُونَ، وَ لا عَنِ اللّهِ يَعْقِلُونَ،
همچون ستمکاران دوره جاهلیت نباشید که نه دنبال فهم دین بودند، و نه براى شناخت خداوند تعقّل مى کردند،
كَقَيْضِ بَيْض فِى اَداح يَكُونُ كَسْرُها وِزْراً،
مَثَل مردم جاهلیت چون تخمى است که در محل تخم گذارى شترمرغان پیدا شود، شکستنش گناه است،
وَ يُخْــرِجُ حِضـانُهـا شَــرّاً .
و وانهادنش باعث بیرون آمدن جوجه زیان رسان (زیرا ممکن است تخم مار سیاه باشد).
مِنْـها
از این خطبه است (درباره بنى امیّه)
اِفْتَرَقُوا بَعْدَ اُلْفَتِهِمْ، وَ تَشَتَّتُوا عَنْ اَصْلِهِمْ. فَمِنْهُمْ آخِذٌ
مسلمانان پس از اتفاق از هم جدا شدند، و از اصلشان پراکنده گشتند. گروهى از آنان (که بر حق بودند)
بِغُصْن اَيْنَما مالَ مالَ مَعَهُ. عَلى اَنَّ اللّهَ تَعالى سَيَجْمَعُهُمْ
به شاخه اى دست آویختند که شاخه به هر کجا متمایل شد آنها هم تمایل شدند. به زودى خداوند آنان را
لِشَرِّ يَوْم لِبَنى اُمَيَّةَ كَما تَجْتَمِعُ قَزَعُ الْخَريفِ، يُؤَلِّفُ اللّهُ بَيْنَهُمْ،
براى بدترین روز بنى امیه جمع کند چنانکه پاره هاى ابر در فصل پاییز جمع مى شوند، خداوند در میانشان الفت ایجاد مى کند،
ثُمَّ يَجْعَلُهُمْ رُكاماً كَرُكامِ السَّحابِ، ثُمَّ يَفْتَحُ اللّهُ لَهُمْ اَبْواباً
و آنان را همچون ابرهاى متراکم متّفق مى نماید، آن گاه خداوند براى آنان درهایى مى گشاید
يَسيلُونَ مِنْ مُسْتَثارِهِمْ كَسَيْلِ الْجَنَّتَيْنِ، حَيْثُ لَمْ تَسْلَمْ عَلَيْهِ قارَّةٌ،
که چون سیل از جاى برانگیختنشان روانه مى شوند مانند سیل دو باغ مردم سبا، که از آن سیل هیچ زمینى سالم نماند،
وَ لَمْ تَثْبُتْ عَلَيْهِ اَكَمَةٌ، وَ لَمْ يَرُدَّ سَنَنَهُ رَصُّ طَوْد، وَ لا حِدابُ اَرْض.
و هیچ تپّه اى در برابرش تاب نیاورد، و برپایى کوه و بلندیهاى زمین جریان آن سیل را بازنگرداند.
يُزَعْزِعُهُمُ اللّهُ فى بُطُونِ اَوْدِيَتِهِ،
خداوند آن مردم متّفق را در میان درّه ها و رودخانه ها پراکنده مى کند،
ثُمَّ يَسْلُكُهُمْ يَنابيعَ فِى الاَْرْضِ، يَأْخُذُ بِهِمْ مِنْ قَوْم حُقُوقَ قَوْم،
آن گاه همچون چشمه سار در قسمتهاى مختلف زمین روان مى سازد، حقّ از دست رفته گروهى را از گروه دیگر به کمک آنان مى گیرد،
وَ يُمَكِّنُ لِقَوْم فى دِيارِ قَوْم.
و عدّه اى را به جاى عدّه دیگر در شهرها قرار مى دهد.
وَايْمُ اللّهِ لَيَذُوبَنَّ ما فى اَيْديهِمْ بَعْدَ الْعُلُوِّ وَالتَّمْكينِ كَما تَذُوبُ الاَْلْيَةُ عَلَى النّارِ.
قسم به خدا بنى امیه پس از برترى و حکومتشان آنچه در دست دارند آب مى شود مانند دنبه اى که به روى آتش آب مى شود.
اَيُّهَا النّاسُ، لَوْ لَمْ تَتَخاذَلُوا عَنْ نَصْرِ الْحَقِّ، وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهينِ الْباطِلِ،
اى مردم، اگر یکدیگر را از یارى کردن حق فرو نمى گذاشتید، و از سست کردن پایه باطل سستى نمى کردید،
لَمْ يَطْمَعْ فيكُمْ مَنْ لَيْسَ مِثْلَكُمْ، وَ لَمْ يَقْوَ مَنْ قَوِىَ عَلَيْكُمْ.
آنان که همشأن شما نبودند در امور شما طمع نمى کردند، و آن که بر شما مسلّط شد قوى نمى گشت،
لكِنَّكُمْ تِهْتُمْ مَتاهَ بَنى اِسْرائيلَ.
ولى شما چون بنى اسرائیل سرگردان شدید.
وَلَعَمْرى لَيُضَعَّفَنَّ لَكُمُ التّيهُ مِنْ بَعْدى اَضْعافاً بِما خَلَّفْتُمُ الْحَقَّ وَراءَ ظُهُورِكُمْ،
به جانم سوگند پس از آنکه مرا از دست دادید سرگردانى شما چند برابر مى شود به خاطر اینکه حق را پشت سر گذاشتید،
وَ قَطَعْتُمُ الاَْدْنى وَ وَصَلْتُمُ الاَْبْعَدَ. وَاعْلَمُوا اَنَّكُمْ اِنِ اتَّبَعْتُمُ الدّاعِىَ لَكُمْ
و از نزدیک ترین فرد به پیامبر بریدید و به دورترین شخص متّصل شدید. بدانید اگر از امام برحق خود پیروى مى کردید
سَلَكَ بِكُمْ مِنْهاجَ الرَّسُولِ، وَ كُفيتُمْ مَؤُونَةَ الاِْعْتِسافِ، وَ نَبَذْتُمُ الثِّقْلَ الْفادِحَ عَنِ الاَْعْناقِ.
شما را به راه رسول خدا مى برد، آنوقت از رنج بیراهه رفتن راحت مى شدید، و بار سنگین را از دوش خود به کنارى مى انداختید.