نهج‌البلاغه: خطبه 89
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السّلامُ
از خطبه هاى آن حضرت است در توحید الهى و پند و اندرز
الْحَمْدُ لِلّهِ الْمَعْرُوفِ مِنْ غَيْرِ رُؤْيَة، وَ الْخالِقِ مِنْ غَيْرِ رَويَّة.
حمد خداى را که منهاى دیده شدن شناخته شده، و جهان را بدون اندیشه و فکر آفریده.
الَّذى لَمْ يَزَلْ قائِماً دائِماً اِذْ لاسَماءٌ ذاتُ اَبْراج ، وَلا حُجُبٌ ذاتُ اَرْتاج ،
خدایى که همیشه قائم به ذات و دائم بوده و هست آن گاه که نه آسمانى داراى برج، نه حجابهایى داراى درهاى بزرگ،
وَلا لَيْلٌ داج ، وَلا بَحْرٌ ساج ، وَلا جَبَلٌ ذُوفِجاج ، وَلا فَجٌّ ذُو اعْوِجاج ،
نه شب تاریک، نه دریاى آرام، نه کوههاى داراى تنگه ها، نه راه پیچیده و کج،
وَلا اَرْضٌ ذاتُ مِهاد، وَ لا خَلْقٌ ذُو اعْتِماد.
نه زمین گسترده، و نه خلقى داراى قدرت وجود داشت.
ذلِكَ مُبْتَدِعُ الْخَلْقِ وَ وارِثُهُ، وَ اِلهُ الْخَلْقِ وَ رازِقُهُ. وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ دائِبانِ فِى مَرْضاتِهِ،
اوست به وجود آورنده مخلوقات و وارث آنان، و معبود خلق و رازق ایشان. آفتاب و ماه در مسیر رضایش در حرکتند،
يُبْلِيانِ كُلَّ جَديد، وَ يُقَرِّبانِ كُلَّ بَعيد.
هر تازه اى را کهنه مى کنند، و هر دورى را نزدیک مى نمایند.
قَسَمَ اَرْزاقَهُمْ، وَ اَحْصى آثارَهُمْ وَ اَعْمالَهُمْ وَ عَدَدَ اَنْفاسِهِمْ، وَ خائِنَةَ اَعْيُنِهِمْ،
روزیهاى موجودات را تقسیم، و آثار و اعمالشان و عدد نَفَس هاشان را حساب نموده، و به خیانت چشمها آگاه،
وَ ما تُخْفى صُدُورُهُمْ مِنَ الضَّميرِ، وَ مُسْتَقَرَّهُمْ وَ مُسْتَوْدَعَهُمْ مِنَ الاَْرْحامِ وَالظُّهُورِ، اِلى اَنْ تَتَناهى بِهِمُ الْغاياتُ.
و به آنچه در سینه پنهان مى کنند داناست، و به قرارگاهشان در ارحام، و گذرگاهشان در اصلاب تا به نهایت سیر خود برسند بصیر است.
هُوَ الَّذِى اشْتَدَّتْ نِقْمَتُهُ عَلى اَعْدائِهِ فى سَعَةِ رَحْمَتِهِ، وَ اتَّسَعَتْ رَحْمَتُهُ لاَِوْلِيائِهِ فى شِدَّةِ نِقْمَتِهِ.
اوست خدایى که عذابش در عین وسعت رحمت بر دشمنانش شدید است، و رحمتش در عین سختى عذابش بر عاشقانش گسترده است.
قاهِرُ مَنْ عازَّهُ، وَ مُدَمِّرُ مَنْ شاقَّهُ،وَ مُذِلُّ مَنْ ناواهُ،
به هر که بخواهد بر او غلبه کند مسلّط است، و درهم کوبنده مخالف خود است،و خوارکننده کسى است که با او درگیرى نماید
وَ غالِبُ مَنْ عاداهُ. مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْهِ كَفاهُ،
و غالب بر هر که با او دشمنى ورزد. آن که به او اعتماد کندبى نیازش سازد،
وَ مَنْ سَأَلَهُ اَعْطاهُ، وَ مَنْ اَقْرَضَهُ قَضاهُ، وَ مَنْ شَكَرَهُ جَزاهُ.
و هر که از او بخواهد عطایش نماید، و هر که به او قرض دهد ادا کند، و به هر که سپاسگزارش باشد پاداش بخشد.
عِبادَ اللّهِ، زِنُوا اَنْفُسَكُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُوزَنُوا، وَ حاسِبُوها مِنْ قَبْلِ اَنْ تُحاسَبُوا،
بندگان خدا، پیش از آنکه به میزان حق سنجیده شوید خود را بسنجید، و قبل از اینکه به حسابتان برسند خود را محاسبه کنید،
وَ تَنَفَّسُوا قَبْلَ ضيقِ الْخِناقِ، وَ انْقادُوا قَبْلَ عُنْفِ السِّياقِ.
و نفس بزنید پیش از آنکه راه نفس بسته شود، و مطیع خدا گردید قبل از آنکه شما را به اجبار به سوى آخرت برانند.
وَ اعْلَمُوا اَنَّهُ مَنْ لَمْ يُعَنْ عَلى نَفْسِهِ حَتّى يَكُونَ لَهُ مِنْها وَاعِظٌ وَ زاجِرٌ، لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ غَيْرِها زاجِرٌ وَلا واعِظٌ.
و بدانید آن که با واعظ و منع کننده اى از باطن خویش او را یارى نداده اند واعظ و منع کننده اى از غیر خودش براى او نخواهد بود.